Tudalen:Llywelyn Parri.djvu/62

Prawfddarllenwyd y dudalen hon

"Cefais nodyn gyda'r pôst heddyw, oddi wrth gyfaill, yr hwn a'm hysbysiai fod y truan gwr Harri Huws wedi marw mewn cyflwr ofnadwy. Tybir ei fod wedi cael y delirium tremens, mewn canlyniad iddo fyned ar ei sbri am wythnos. Y mae arnaf ofn mai difyrwch y noson honno a wnaeth iddo ddechreu yfed, o herwydd fe 'i ystyrid yn un o'r gwyr ieuainc sobraf yn yr holl gymydogaeth; ac yr oedd hefyd yn ŵr priod, a chanddo dri o blant. Cyn gynted ag y bydd rhywun yn dechreu mwynhau ei hun, fe fydd rhyw newyddion fel hyn yn myned ar led, nes gwneyd i un braidd a chashau'r gwirod am byth."

"Ydych chwi, gan hyny, yn dechreu cofleidio syniadau eich mam bellach?" gofynai'r gŵr ieuanc arall, mewn tôn gellweirus.

"Mi wnawn hyny oni bai dau beth—fy hoffder o ddiferyn bach, a'm penderfyniad o beidio cymeryd gormod byth mwy."

"Clywais ryw lanc yn dweyd rhywbeth tebyg i hynyna naw diwrnod yn ol, a'r noson gyntaf ar ol gnweyd yr ymffrost, fe 'i gwelwyd yn chwilsan feddw yn canu ac yn rafio yn waeth na phawb o'i gwmpas."

"Peidiwch bod mor bigog," meddai'r gwr ieuanc a siaradodd gyntaf.

Dichon fod y darllenydd yn lled-dybied pwy a allai'r ddeuddyn ieuainc fod. Llewelyn a Walter oeddynt. Yr Harri Huws y cyfeirient ato oedd un o'r cymdeithion a'u hudodd hwy i gartref Bili Vaughan nos Nadolig. Cael ei hudo ar ei waethaf ddarfu i Harri Huws hefyd, gan hen gyfeillion iddo, y rhai a gymerent arnynt fod yn awyddus am dalu parch iddo mewn anrhydedd i'w lwyddiant mewn Eisteddfod a gymerodd le ychydig ddyddiau yn ol.

Dyn call, parchus, o ffraethineb mawr, a thipyn o brydydd lleol pur ddel oedd Harri Huws. Bu fyw hefo 'i wraig yn y modd mwyaf dedwydd am flynyddoedd, ac erioed ni chafwyd achlysur i air croes basio rhyngddynt hyd yr adeg hon.

Dyma'r tro cyntaf erioed i Harri dreio am wobr mewn Eisteddfod; ac er ei fawr lawenydd, enillodd bum' punt. Nid rhyfedd, gan hyny, oedd iddo gymeryd ei berswadio i dreulio awr ddifyr yn nghyfeillach dynion a ystyrid yn respectable, a'r rhai hyny'n cymeryd arnynt gadw'r swper mewn anrhydedd i'r amgylchiad o'i lwyddiant llenyddol ef. Trôdd ei ben yn llwyr yn swyn y ddïod y noson honno, a bloeddiai fel dyn o'i go' pan ganodd Llewelyn ar ôl swper.