Tudalen:Llywelyn Parri.djvu/88

Prawfddarllenwyd y dudalen hon

Buasai'n ormod o sarad ar y natur ddynol i neb dybied y gallasai Llewelyn Parri ymhel â dïodydd meddwol yn yr adeg yma, pan newydd gladdu ei fam, a phan newydd wneyd ammod wrth erchwyn ei gwely angeu, i beidio meddwi byth mwy. Heblaw hyny, fe ddygwyddodd amgylchiad ag a effeithiodd i greu casineb ychwanegol ynddo at ddïodydd meddwol, yn mhen ychydig amser ar ol iddo ef a'i chwaer fyned i fyw at Mr. a Mrs. Powel.

Bu llances o'r enw Jane yn gweini yn y tŷ tua phedair blynedd cyn hyny. Geneth o'r wlad oedd Jane, a morwyn dda iawn oedd hi. Trwy ei thymher tawel a'i hymddygiad gonest, unplyg a ffyddlon, daeth i feddu ymddiried llwyraf Mrs. Powel.

Un ffordd a feddai'r feistres i ddangos ei charedigrwydd at ei morwynion, oedd rhoddi gwydriad o win iddynt yn echlysurol, yn enwedig ar ol bod yn gweithio'n galed; ac ar ddiwrnod golchi, hi a'u hanrhegai a gwydraid o gin da. Tybiai fod y ddïod yn eu cryfâu a'u bywiogi, ac y gallent gyflawni ei gwaith yn well dan ei effeithiau.

Cynygiwyd peth o'r gwirod i'r forwyn newydd; ond dywedodd Jane nad oedd hi'n hoff o hono; ac er mawr syndod Mrs. Powel, hi a'i gwrthododd yn benderfynol. Aeth ei meistres yn mlaen i'w hargyhoeddi o'i chamgymeriad dinystriol, nes llwyddo i gael gan yr eneth gymeryd ei dogn rheolaidd. Nid ydym mewn un modd yn meddwl fod gan Mrs. Powel yr un bwriad drwg mewn golwg, ond gwnai hyn yn hollol gydwybodol, gan lwyr gredu fod arferiad cymedrol o'r diodydd meddwol yn llesol. Ac nid oedd neb ychwaith yn fwy selog yn erbyn meddwdod na hi—casâi ef â chas cyflawn.

Aeth pethau yn mlaen felly am fisoedd—parâi Jane i gymeryd y dogn a ganiateid iddi, a boddlonid y feistres yn holl ymddygiadau y forwyn.

Ond, yn raddol iawn, fe ddaethpwyd i ddechreu darganfod fod Jane yn myned yn hoffach o wirod, ac yn ystyried nad oedd gwydriad o gin bob diwrnod golchi yn ddigonol i dori ei hanghen. Trwy weithredu yn ol egwyddor ei meistres o edrych ar wirod fel peth llesol at gynaliaeth iechyd a nerth, hi a aeth i ddechreu gwneyd yn o hyf ar y llestri gwin, &c., yn y seler.

Aeth y tymhor gwasanaeth heibio; gadawodd Jane ei lle, a chyflogwyd morwyn newydd. Anghofiwyd yn fuan bob peth am Jane yn nhŷ Mr. Powel.

Pan oedd Mr. a Mrs. Powel, a Llewelyn a Gwen, yn eistedd yn gysurus o flaen tân braf, ar noson wyntog a gwlyb, a Llewelyn yn darllen rhyw stori ddifyr a wnai i