the ministers of the Calvinistic Methodist's persuasion, a key of the chapel for their free use, still reserving to the vicar of the parish the power of holding in it a weekly lecture. A churchman myself, I sincerely believe the interest of the church would In no degree suffer by this arrangement, and most undoubtedly, the cause of true religion would be advanced by the restoration of harmony and Christian brotherhood.
(Signed)THOMAS DAVIES LLOYD.
- Newport, Sep. 24, 1848.
—"Nid wyf yn meddwl mai y bwriad oedd i'r tŷ cwrdd hwn fod yn feddiant hollol i'r eglwys, fel capel plwyfol (chapel of ease), o herwydd amryw resymau:—1af. Ni wneir un crybwylliad ei fod yn gysylltiol wrth, nac yn ddibynol ar, Eglwys blwyfol Eglwys-erw. 2il. Ni chyfyngir y pregethu ynddo i weinidogion wedi eu hurddo gan esgob. 3ydd. Y rheswm cryf na fu un cysegriad erioed ar y capel, ac nid yw yn ymddangos ei fod yn anhebgorol angenrheidiol i'r eglwys, gan fod ysgoldy eisoes yn gysylltiedig â'r eglwys yn y rhandir hwnw. Yr wyf yn barnu fod y geiriau 'Erthyglau athrawiaethol' yn y weithred, yn golygu 'ysbryd,' ac nid llythyren' egwyddorion eglwys Loegr; ac na ofynid yn yr amgylchiad hwn, gydymffurfiad â dysgyblaeth yr eglwys. Ymddengys fod y capel wedi cael ei ddefnyddio yn fynych gan y Methodistiaid Calfinaidd, trwy rwydd ganiatâd yr ymddiriedolwyr, ac er fod sefyllfa bresenol olynwyr y clerigwyr hyny a ymadawsant â'r eglwys ychydig yn wahanol, oddiar nad yw gweinidogion presenol y Methodistiaid Calfinaidd, ddim wedi eu hordeinio gan esgob; eto, yr wyf yn ostyngedig o'r farn, mai callineb yn yr ymddiriedolwyr, a fyddai cymeryd golwg eang a rhydd ar amodau y weithred, trwy roddi agoriad i'r capel i weinidogion y Methodistiaid Calfinaidd, i wneuthur defnydd rhydd o hono, ar yr un pryd yn cadw hawl i vicar y plwyf i draddodi darlith wythnosol ynddo. Er fy mod yn eglwyswr fy hun, yr wyf yn ddilys yn credu, na fyddai y cyfryw drefn yn un cam â'r eglwys, a diamheuol y byddai yn lles i wir grefydd, trwy adferu tangnefedd a brawdoliaeth Cristionogol.
(Arwyddwyd)THOMAS DAVIES LLOYD.
- Trefdraeth, Medi 24, 1848.
Ond er i'r boneddwr anrhydeddus argymhell y cynllun uchod i sylw a chymeradwyaeth y ddwy ochr; eto, ni welodd y blaid eglwysyddol yn dda ei dderbyn, a chan eu bod eisoes yn meddiant o'r lle, nid oedd obaith i'r blaid a gauasid allan gael dyfod eilwaith i mewn, oddieithr iddynt ymroddi i ymgyfreithio a'r ymddiriedolwyr; a hyny, fe allai, ni fuasai ddoeth.
Yr oedd hefyd yn Nefern, hen dy anedd wedi ei daclu a'i gyfaddasu at wasanaeth crefyddol y Methodistiaid, yn yr hwn y cynelid pob moddion gan wŷr llëyg. Ond yn y llan yr oedd yr ordinhadau yn cael eu gweinyddu, lle y byddai cyrchfa fawr o bobl bob mis o'r holl ardaloedd cylchynol. Tua dechreu y ganrif bresenol, adeiladwyd yno gapel hardd iawn, yn yr hwn y bu y Methodistiaid yn pregethu am rai blynyddau, ond ar neillduad gweinidogion, cauwyd hwn hefyd, a gwaharddwyd i'r Methodistiaid weinyddu ynddo mwy. Yr oedd Mr. Griffiths, Nefern, fel y dywedwyd eisoes, yn bregethwr poblogaidd ac enwog, ac wrtho ef a'i blaid y glynodd y gynulleidfa. Fe allai mai eiddo personol oedd y capel hwn; os felly, nid mor rhyfedd ac nid mor chwith fod y personau a'i pïai, yn hòni awdurdod yn y modd hyny arno.
