"Ofnaf y bydd raid i chwi gael rhywbeth mwy na chadach; os yr ydych wedi ysigo eich ffêr dylid gofalu amdano yn briodol. Dylech gael meddyg ato a dweud y gwir."
"Nis gallaf fforddio meddyg," ebe'r hen wraig.
"Peidiwch poeni am hynny," ebe Nansi, "talaf fi am feddyg i chwi."
Ysgydwodd Abigail ei phen yn ystyfnig. "Na, diolch yn fawr i chwi, nid wyf yn barod i dderbyn cardod gan neb."
"Wel, os na fynnwch weled y meddyg, rhaid i mi fynd i lawr i'r dref i chwilio am ychydig bethau. Ond yn gyntaf, efallai y byddai'n well imi wneud cwpanaid o dê i chwi."
"Nid oes deilen o dê yn y tŷ," ebe Abigail.
"Felly af i mofyn peth. Beth arall sydd eisiau?"
"Popeth bron, ond nid oes gennyf y moddion i dalu amdanynt. Beth pe cawn dê a thorth o fara. Byddai hynny'n ddigon. Mae yna ychydig o bres yn y cwpan glas acw yn y cwpwrdd. Dyna hynny sydd gennyf.
"Byddaf yn ôl toc," ebe Nansi. Edrychodd o'i chwmpas i geisio cael syniad beth oedd angenrheidiol. Wrth chwilota yn y cwpwrdd gwelai bob llestr yn wâg oddi gerth ychydig siwgr a blawd. Nid oedd dim i'w fwyta yn y tŷ, dim tân, na dim cysur. Ychydig sylltau yn unig oedd yn y cwpan, a hynny oedd gan Abigail yn y byd mae'n debyg. Llithrodd Nansi allan yn ddistaw heb gyffwrdd â'r arian. Yr oedd wedi sylwi ar siop ar ei thaith o'r dref—siop wlad yn gwerthu popeth bron—rhyw hanner milltir i lawr y ffordd. Wedi cyrraedd yno prynodd ddigon o bopeth dybiai yn angenrheidiol i gyfarfod ag anghenion Abigail. Gresynnai na bai modd iddi gael meddyg at yr hen wraig, ond ofnai ei balchter. Cafodd hefyd yn y siop gorn o rwymyn a phiol o Olew Morris Evans at ffêr yr hen wraig. Yna prysurodd yn ôl at y bwthyn.
Mor fuan ag y gallai, gwnaeth dân a rhoddodd decell-
