A'r bore wedyn, yn fuan iawn ar ôl imi gyrraedd y Bonc Fawr, galwodd Ifan Môn fi i'w wal.
"Mae gen' i newydd go ddrwg iti, John," meddai.
"O?"
"'Rwyt ti'n 'nabod Danial Lewis, Llanybwlch, ond wyt ti?"
"Ydw'."
"Mi ddaeth Danial i'm gweld i funud yn ôl. Negas oddi wrth dy gariad. 'I thad hi . . ." A thawodd Ifan Môn.
"Yn wael?"
"Fe'i trawyd o'n wael ar 'i ffordd adra o'r Ysgol Sul ddoe. Ac mi fuo' . . .farw cyn pen awr."
Cefais ganiatâd y Stiward i fynd adref ar unwaith, ac wedi imi newid, brysiais tros y mynydd i Lanybwlch. Ymledai cwmwl mawr rhwng yr haul a'r Bwlch, ac ymddangosai Tanyfron, â'r llenni i lawr tros ei ffenestri, fel rhyw fwthyn dall yn ceisio rhythu tros y caeau tua'r pentref. Nid oedd llawer o ddim y gallwn i ei wneud, ond arhosais yno drwy'r dydd yn gwmni i Nel a'i mam a'r plant. Gwir a ddywedasai Gruffydd Owen, fod Hywel yn "hogyn da"; er nad oedd ond bachgen ar fin gadael yr Ysgol Ganolraddol, cymerodd y baich ar ei ysgwyddau, ac efe a drefnodd bopeth ynglŷn â'r angladd.
Euthum i'r cynhebrwng y prynhawn Mercher hwnnw yng Ngorffennaf, a chefais roddi fy ysgwydd o dan yr arch yn y tŷ ac o dan yr elor yn y fynwent. Yna, gyda'r nos, daeth Nel i'm danfon at lôn y mynydd. Sylwais ei bod hi'n dawel iawn a bod yr olwg bell-freuddwydiol yn llond ei llygaid.
"'Rydach chi'n dawel iawn, Nel," meddwn.
"Ydw'. Gadewch inni eistadd ar y grug yma am funud. Mae arna' i isio siarad hefo chi, John."
Wedi inni eistedd, syllodd yn hir i'r pellter, fel petai'n ceisio gweld trwy'r tawch a orweddai uwch y llyn a thros wyneb mynydd y chwarel.
"Wel?"
"Mi wn i fy mod i am eich brifo chi, John. A'ch brifo chi ar ôl i chi fod mor garedig wrth mam a finna'. Ond . . ." Gwelwn y dagrau yn cronni yn ei llygaid.
"Ond be', Nel?"
"Mi fûm i'n meddwl yn galad tros betha' ers dyddia',
