E pur si muove
"Er hyn oll, y mae yn troi!"
A'r dystiolaeth hon sydd wir, er i holl lysoedd y byd geisio ei gwadu. Cafodd ddychwel i Padua, gyda rhybudd i beidio gadael terfynau gosodedig ei breswylfod. Cyn hir daeth profedigaeth arall i ymosod arno, ac un o'r rhai llymaf iddo ef. Pallodd ei olwg. Nis gallai ddilyn ei hoff efrydiau, ac yn raddol aeth yn hollol ddall. Ond yr oedd llygaid ei feddwl yn ddigwmwl, ac yr oedd ei ymddiddanion yn ysbrydoli ereill i garu y gwaith yr oedd efe wedi cysegru ei oes i'w gyflawni.
Syrthiodd y llen i lawr ar ei fywyd yn y flwyddyn 1642, ac efe yn 78 mlwydd oed. Bu farw mewn hedd, a'i bwys ar yr Hwn y daeth Doethion y Dwyrain i'w addoli yn Methlem Juda; a chafodd ei roesawu i'r Ddinas Wen "na raid iddi wrth yr haul na'r lleuad i oleuo ynddi; canys gogoniant Duw a'i goleuodd hi, a'i goleuni hi ydyw yr Oen." Ac yno y "rhai cyfiawn a lewyrchant fel yr haul yn nheyrnas eu Tad."
