Rhagymadrodd.
Y GŴR doeth a ddywed mai "gwell yw enw da nag enaint gwerthfawr;" ac mai "gwell yw dydd. marwolaeth na dydd genedigaeth." Eto i gyd, y mae gan " ddydd genedigaeth" ryw swyn diddarfod i feddwl dyn. Yr hyn sydd yn cadw llawer blwyddyn rhag mynd ar ddifancoll mewn hanes ydyw," Y gŵr a'r gŵr a aned ynddi."
Ac er fod gogoniant a mawredd yn perthyn i fin yr hwyr, ac i fachlud haul, y mae'r syniad mai gogoniant yn ymado ydyw, yn gwasgar rhyw brudd-der aneffiniol dros ffurfafen y meddwl.
Ond y mae syllu ar doriad y wawr, ac ar y bore oleuni, pan gyfodo "haul foregwaith heb gymylau," yn ysbrydoli yr enaid, yn bywiocau y myfyrdod, ac yn agor ffynhonnau mwynhad.
Onid tebyg ydyw gyda hanes a gyrfa dyn? Yr ydys yn caru gwylio y dechreuadau; olrhain y ffrwd i fysg y rhedyn a'r grug, cyn iddi lamu dros y clogwyn, ac ymlonyddu yn y dyffryn a'r ddôl.
Dyna neges y llyfr hwn. Yr ydys wedi dethol cymeriadau adnabyddus i gynrychioli gwahanol fisoedd y flwyddyn, wedi ceisio portreadu eu bywyd a'u gwaith, ac y mae llinell Ceiriog wedi bod yn sibrwd wrthvm am danynt,—
"Mewn anghof ni chânt fod."
Hyderwn y bydd y sawl a dreulio "oriau" gyda'r "enwogion" hyn yn derbyn yr un hyfrydwch ag a gafodd yr awdwr wrth ysgrifennu am danynt.
