Ond tra yr oedd Borrow yn teithio wrtho ei hunan, yr oedd cwmni niferus ohonom ni, ac ystyriwn hyny yn welliant ar y drefn oedd ganddo ef. Dyweder a fyner am olygfeydd Natur, y mae cymdeithas meddwl sympathetic wrth eu mwynhau yn chwanegu at eu dyddordeb.
Deallwn erbyn hyn fod tipyn o gywreinrwydd yn meddianu rhai o breswylwyr Llanfair a'r cyffiniau mewn perthynas i amcan ein hymweliad, ond ni chlywsom i ni gael ein camgymeryd, fel y cafodd Borrow, am nifer o borthmyn! Ac os oedd drwgdybiaeth yn meddianu ambell un wrth edrych arnom yn y pellder, yr oedd canfod W. P. ar flaen yr orymdaith yn ddigon i argyhoeddi y mwyaf ofnus fod amcan y daith yn un teilwng ac anrhydeddus. Ond y mae yn bryd i mi symud yn mlaen gyda hanes y daith.
Yr oedd awydd ynom i weled dau le yn neillduol, sef cartref Goronwy, ac eglwys a mynwent Llanfair. Enw y fangre lle y gwelodd prif-fardd Mon oleuni dydd, yn y flwyddyn 1722 (?), ydyw y Dafarn Goch.
Wedi pasio Brynteg, yr ydym yn troi ar y chwith ar hyd ffordd gul, garegog,—ffordd, meddai W. P., y byddai Goronwy yn ei cherdded pan yn blentyn. Ar ol cerdded fel hyn am yspaid yr ydym yn dyfod at ddau neu dri o fwthynod bychain yn llechu dan gysgod coed deiliog. Ond y mae ein sylw ar y bwthyn hirgul, diaddurn, ond hynod o lanwedd sydd ar y dde. Mae gardd fechan dwt o flaen y drws. Edrychem ar y cyfan gyda dyddordeb ac edmygedd. Dyna'r fan am yr hwn y dywedai Goronwy:—
Y lle bu'm yn gware gynt
Mae dynion na'm hadwaenynt;
Cyfaill neu ddau a'm cofiant—
Prin ddau lle 'roedd gynau gant.
Ac y mae yr olaf un oedd yn adwaen ac yn cofio Goronwy yn fachgen bywiog, llygadlon, crychwalltog,
