Tudalen:Prif Feirdd Eifionydd.djvu/137

Prawfddarllenwyd y dudalen hon

Swnia fel hyn,—

O'u gyddfau / pluo / gaddfwyn.

g dd f (u) /bwlch / g dd f (n)

Y ddwy arall yw,—

5. Y DRAWS O GYSWLLT DDISGYNEDIG, a'r

6. DRAWS GYFERBYN.

III. Y GYNGHANEDD SAIN. Yn y gynghanedd hon ceir:—

(a) Dwy sill neu ddwy sain yn odli (rhyme).
(b) Dwy sain (neu ychwaneg) yn cynganeddu.

Cymerwch y llinell,—

"Lle yn fuan y Cân Côg."—(Eben Fardd).

Gwelwch fod :—

(a) Y sill —an yn "fuan" yn odli gyda "cân"
(b) "C" yn "Cog" yn ateb "C" yn Cân.

Gelwir hon yn gynghanedd sain rywiog.

Y mae pedwar math ar Gynghanedd Sain.

1. Y SAIN RYWIOG; a gymerwyd fel enghraifft uchod. Dyma i chwi enghreifftiau ereill ohoni,—

"Goruwch dwr glan lle cân côg."—(R. ap Gwilym Ddu)

"Gwyl Fihangel ei Sel Sai."—(Eben Fardd).

2. Y SAIN DRAWS.

Y mae hon yn debyg iawn i'r Sain Rywiog.

"Y ddwy foch o Goch (a) Gwyn."

"Rhag edrych, o'r Drych (troi) Draw."

Gwelwch mai yr unig wahaniaeth yw fod un gair i fewn rhwng y geiriau sy'n cynganeddu.

3. Y SAIN DRAWS DDISGYNEDIG.

Y mae hon yn wahanol i'r Sain Draws am fod yn rhaid cael gair lluosill ar ddiwedd y llinell,—

"Paham y gwneir CAM (a'r) CYMod."

Gwelwch hefyd fod yr "C" a'r "M" yn "cam" yn cael eu hateb.