Problemau mewn Rhifyddiaeth ar Gan.
GWAITH IEUAN LLEYN A IOAN PEDR.
(O Gell Myrddin Fardd).
1. O'R defaid tra breision, eu hanner oedd wynion,
Eu chwarter yn dduon, gan Simon ge's i,
Eu chweched yn gochion, a phedair yn frithion,
'Sawl un a roes Simon Rhys imi?
IEUAN LLEYN.
2. Rhyw Gymro 'rwy'n cofio aeth heibio bren hir
Yn tyfu ar dir gwastad a'r wybr yn glir,
Tri ugain-pum troedfedd oedd cysgod y pren,
Fe fethodd a'i ddringo gan bendro'n ei ben;
Rhoes bastwn pum troedfedd yn syth wrth y fan,
Ei gysgod oedd pedair ac un-ddegfed ran;
Os byddwch cyn fwyned a 'styried ei gwyn,
Mynegwch ei uchder ar fyrder yn fwyn.
IEUAN LLEYN.
3. Rho'i Dafydd i Domos o bunnoedd gryn ri',
Naw deg-punt a phedair o'r rhain gefais i,
Hanner y gweddill gai Forgan yn log,
A'r bumed ran prynwyd i Gwenno hardd glôg;
Mae'r ddeg fed ran eto y'nghadw gan Twm
O'r punnoedd roes Dafydd, pa faint oedd eu swm.
IEUAN LLEYN.
4. Rhyw wraig yn Aberdaron yn amser William Lleyn,
A rannai fil o bunnau rhwng William a rhyw ddyn
A elwid Sion Eifionydd, nid yn ei hanner chwaith,
O achos na wnai felly, bu d'ryswch lawer gwaith;
Un bumed ran o'r arian gâi William ber ei dón
Oedd fwy o ddeg punt union nag un bedwaredd Sion;
Mae brenin penwyn Enlli bron mynd o'i hwyl ei hun,
Dywedwch i'w dawelu pa faint a gâi pob un.
IEUAN LLEYN.
5. Gwelais bysgodyn rhyfedd
Hyd ei ben oedd ddeunaw modfedd,
Hyd ei ben a hanner union
Hyd ei gorff, oedd hyd ei gynffon;
Ond ni fedrais fod yn foddlon
Nes im' fesur hyd ei gynffon,
Hon a'i ben ond eu cysylltu
Oedd hyd ei gorff, pa faint oedd hynny?
IEUAN LLEYN.
