Tudalen:Rhamant Bywyd Lloyd George.djvu/116

Prawfddarllenwyd y dudalen hon

sydd gwestiwn nad oes ond y dyfodol a eill ei bender- fynu.

Dywed yr hen ddiareb fod adfyd yn dwyn i ddyn gydwelywyr rhyfedd. Achosa hefyd rwygo hen gyfeillgarwch. Yn mhlith cyfeillion goreu a chefnogwyr penaf Lloyd George fel Apostol Heddwch yr oedd Keir Hardie a Mr. (yn awr y Barnwr) Bryn Roberts. Syrthiodd Lloyd George allan a'r ddau yn chwerw iawn wedi hyny. Ar y llaw arall, eistedda heddyw yn gydaelod o'r un Cabinet a'i elynion penaf bymtheng mlynedd yn ol, Mr. Balfour a Mr. Awstin Chamberlain.

Yn wir, bu y Blaid Ryddfrydol mor agos a myned yn llongddrylliad ar graig Rhyfel De Affrica ag yr ymddengys mewn perygl o fyned yn awr ar gwestiwn Rhyfel Ewrop. Fel y dangoswyd eisoes, Mr. Lloyd George achubodd enw da ac a gadwodd enaid y Blaid Ryddfrydol adeg Rhyfel Affrica. Pa beth a wnaethai efe heddyw oni bae ei fod yn y Cabinet? Neu pe bae yna Lloyd George arall yn mhlith Rhyddfrydwyr Senedd Prydain heddyw, ai tybed y goddefasai y Blaid i Ddalilah "Llywodraeth Genedlaethol" ei suo hi i gysgu, ac y caniateid ffurfio Cabinet Ddwyblaid yn cynwys fel mae ddynion fel Mr. Balfour ac Arglwydd Lansdowne, heb son am Syr Edward Carson a Mr. F. E. Smith, i gydeistedd gyda Rhyddfrydwyr fel Mr. Asquith a Mr. Lloyd George? Sicr yw pe caent ddyn fel ag ydoedd Lloyd George bymtheng mlynedd yn ol i'w harwain, ni oddefasai na'r Aelodau Gwyddelig na'r Aelodau Cymreig y fath briodas anachaidd.