nad ydi plant y Seiat ddim yn mynd i'r Tân Poeth."
"Mae hi'n dy gadw di rhag peryg sy'n nes atat ti, was, na'r Tân Poeth," ebe Moses.
Bedi hwnnw?" ebe Dic.
Cwrbins," ebe Moses.
Efallai y dylid hysbysu'r anwybodus mai gair Moesenaidd am y gurfa dadol â'i hamcan i ddyrchafu cymeriad, a chreu ffyddlondeb i foddion y cysegr, hyd yn oed y moddion mwyaf anniddorol, yw "cwrbins."
Bu tawelwch mawr wedyn, a myfyrdod hir.
"Mi garwn i fod yn lle'r dyn yn y lleuad," ebe Dic yn y man, "yn cael hel pricie drwy'r dydd, a gneud coelcerth, a byta cnau, a phethe felly, heb sôn am Ysgol na Seiat nac adnod."
"Felly finne," ebe Moses yn eiddgar, "neu fod yn lle Wil Bach."
A daliai'r coed i chwarae rhyngddynt a'r lleuad, a daliai'r dyn yn y lleuad i wincio arnynt o hyd, yn ôl eu syniad hwy.
Teimlent anesmwythter newydd yn rhyw ym- gripio trostynt, ac arswyd rhag y Tyno du, dirgel, yn nesu atynt. Edrychasant i fyny drachefn i chwilio am eu hunig gwmni,-y dyn yn y lleuad, a gwelsant fod cwmwl trwm wedi dyfod o rywle yn sydyn, a chuddio'r lleuad a'i phreswylydd. Edrychasant i fyny yn hir heb ddywedyd dim wrth ei gilydd. Teimlent yn llai ofnus wrth anghofio'r Tyno a'i unigedd. A chaent gymorth Q i'w anghofio wrth chwilio am y dyn yn y lleuad yn dyfod i'r golwg drachefn. Eithr ni chiliai'r cwmwl.
Helo," ebe llais main, chwerthinllyd, yn sydyn y tu ôl iddynt. Neidiasant i'r twll tywod fel dwy gwnhingen i'w gwâl dan gyfarthiad ci. Daeth chwerthin iach o'r tuallan, ac anturiasant estyn eu pennau heibio i gongl y twll tywod am esboniad ar y dirgelwch. Beth a welent ond y creadur o ŵr bach rhyfeddaf a doniolaf a welsant erioed. Chwarddodd yr hen ŵr bach yn y modd mwyaf gobeithiol.
"Pwy ydi o, dywed?" ebe Moses yn grynedig. 'Ysbryd T'wnt i'r Afon, yn siwr iti," ebe Dic, â'i wyneb yn mynd yn debyg iawn i wyneb y lleuad, er ei waethaf.
Tros wrych uchel yr ochr arall i'r ffordd gwelent gyrn uchel simneuau fferm T'wnt i'r Afon. A dywedid yn y fro, fod i D'wnt i'r Afon ysbryd, a grwydrai oddiamgylch ar nosweithiau cannaid oleu leuad, â'i sŵn yn rhyw hanner griddfan, hanner chwerthin.
Daliai'r hen ŵr i sefyll ar ganol y ffordd gan siglo chwerthin a wincio arnynt bob yn ail.
Wyddoch chi ddim pwy ydwi?" eb ef yn y man.
Ni ddywedodd y bechgyn ddim, dim ond estyn eu pennau dipyn bach ymhellach allan, ac edrych arno'n welw a syn, heb fawr o wahaniaeth erbyn hyn rhwng dewrder y ddau.
Ysbryd T'wnt i'r Afon ydio'n siwr iti," ebe Dic dan ei lais wrth Foses, "o achos hen ddyn bach cam yn hanner hopian a hanner dawnsio ydi hwnnw, medde nhw."
Awyddai Dic braidd am fynd allan i ymgomio ag ef erbyn hyn, ond ofnai Moses,—
"Mi ddeydodd mam wrtha i lawer gwaith," eb ef wrtho'i hun,—"Moses, gofala, machgen i, paid byth â mynd am 'gom efo neb os na fyddi di'n siwr ohono fo.'
Eithr wrth glywed yr hen ddyn yn chwerthin cododd Moses dipyn ar ei galon, a sibrydodd rhyngddo ag ef ei hun,—
"Fedre neb drwg iawn chwaith chwerthin yr un fath â hwn,—ysbryd neu beidio.'
Yn gweled eu petruster chwarddodd yr hen ddyn wedyn,—
Peidiwch ag ofni, hogie," eb ef yn gariadus, y dyn yn y lleuad ydw i, newydd ddwad oddiyno am dro i edrych amdanoch chi, ac am fy nheulu. Mi ddois yma ar ddwy naid, un o'r lleuad ar y cwmwl acw, ac un oddiar y cwmwl i'r fan yma. Mi fydda i 'n dwad i'r ddaear ar fy nhro, weithie,—weithie." Ar ôl yr ail "weithie " daeth prudd-der am ennyd dros ei wyneb.
"Be-be-ydi'ch enw chi, syr?" ebe Dic yn grynedig. A Moses yn rhyw gilio'n ôl yn araf.
"Rhys Llwyd, neu os am fy enw a 'nghyfeiriad i,—Rhys Llwyd y Lleuad," ebe'r hen ddyn yn siriol.
