Tudalen:Traethawd ar Gaio a i hynafiaethau.djvu/29

Prawfddarllenwyd y dudalen hon

"A'i Pumpsaint hefyd, &c.," "Ceitho'n cloi yno, Clynin—dros Gaio, Hefyd Gwnaro, Gwynio, a Gwyn."

Cywydd i Dafydd ap Tomas Fychan o Gaio

Wele gywydd arall o waith ein bardd, i "Dafydd ap Tomas Fychan," o Gaio:—

"Aed y bardd a rodio byd,
I Gynwyl Gaio enyd
Na ddoed led ei droed yr ŵyl,
Neu led gwaun o wlad Gynwyl;
Minau ni ddof, os mynaf,
O Gynwyl hyd ganol haf:
Camwedd, a gwagedd, a gau,
Cwmwd Caio! ei hamau;
A'r un Duw ar rŵn o dir,
A wnaeth Gaio'n waith gywir.
Isag oedd mewn curas gwyn,
Wedi adail Rhyd Odyn;
Mab i Isag oedd Iago, (1)
Marchogion fu'i feibion fo.
Caio ei hun, dalfainge hael,
Yw Nas'reth wen, neu Israel.
Mae'r deuddeg llwyth yn Nghaeaw,
A phob llwyth yn wyth neu naw;
Mae yno bob husmanaeth, (2)
Morgan o'r muriau a'i gwnaeth; (3)
Adde fach Dafydd Fychan,
Y mae'r brut fel am ryw Bran;
I Domas, wedi Emyr (4)
Llydaw, y rhoed llaw mab Llyr; (5)
Dafydd o'i waed ef a ddoeth
Drwy ei âch ef i dra chyfoeth;
I Domas, o waed amhur,
Nid oedd werth y nodwydd ddur;
Esrom Dafydd ap Tomas,
Neu Esau yw yn y Sais;
A'i bryd ef obry Dafydd,
Pryd ar fath Peredur fydd;
Un gwr, a hwnw a garwn,
A Dafydd hyd fedd yw hwn;
Un frig bendefig Rhys Du,
Ac on oedd i gynyddu,
A fago'r haf o egin,
O Ronwy Goch (6) o ran gwin.
Dafydd cylch dolydd Dwy'lais,
Ydyw ei wlad o hyd Lais; (7)