Tudalen:Traethawd ar Gaio a i hynafiaethau.djvu/34

Prawfddarllenwyd y dudalen hon

Ei dri broder a'm ceryn',
Nid cas gan Domas un dyn.

Dynion o'r pedwar deunydd,
Wedi'u rhoi, yw'r pedwar hŷdd.
Arwydd ydyw yr awrhon,
Wreiddiaw Rhys o'r ddaear hon;
A'i rinwedd, lle cyfrenir,
Yw'n null y tad enill tir.
I'r dwfr dealler Dafydd,
Mwy yw ei rent no'r Môr Udd;
A'i aur yn Nghaiaw'n gawad,
Dros dir, ond a roes ei dad.
Er byn Llywelyn o'm llw,
I'r tân y deiryd hwnw;
A'i aur uwch ben a enyn,
Ni ddiffydd tra fo dydd dyn.
Am fod Tomas yn rasol,
Awyr yw hwn ar eu hol."

Dyma ddysgrifiad campus a doniol o'r pedwar brawd—dy fechgyn godidog!

"Pedwar clo 'ynt, pedwar cledd,
Ar eu cwmwd rhag camwedd;
Rhag rhedeg o Lyn Tegid,
A cholli oll a chael llid.
Pedwar sant, myn Pedr! y sydd
Dan ei bedwar ban beunydd.
Yr ail pedwar a welir,
Ac a à dan Caiaw dir.
Dringaw mae pedwar angel,
Dan y byd, fal dwyn y bêl.
Caiaw, fal diwreiddiaw dâr,
Yw'r byd, a'i phwys ar bedwar.
Llew sy'n cynal Malläen, (6)
Ac Ych dan Gaiaw wen.
'Gwr a saif yn groes ar wŷr,
Ac arall yn gyw Eryr.
Ai rhyfedd yw rhoi hefyd,
O Forgan bedwar ban byd;
Rhifaw a wn yn rhyfalch,
Dri ac un o bedwar gwalch;
Tair oes hir i'r tri y sydd,
Pedeir-oes i'r pedwerydd."

ESPONIADUR:-

(1) "Rhyd Odyn." Enwyd eisoes.