Tudalen:Y Cychwyn.djvu/155

Gwirwyd y dudalen hon

Grace druan, ac os oedd rhywun yn medru croshio, Modryb Grace oedd honno . . . "

Felly y cynyddai rhestr y 'cadwedig', nes bod Tŷ Pella' yn hanner gwag cyn bore Sadwrn. Saith bunt a deuddeg swllt. oedd cyfanswm yr arian a gyfrifodd Dafydd ac Owen ar ddiwedd y dydd, er i ambell un fel Elias Thomas fynnu talu mwy na'r gofyn am y pethau a brynent hwy.

Er na ddywedai Dafydd ddim, gwyddai Owen fod ei frawd yn bryderus iawn ei feddwl. Gwaethygu ers rhai misoedd a wnaethai'r graig y gweithiai ef a George Hobley arni; cawsai fenthyg arian gan Richard Owen, Manchester House, tuag at dalu am anonestrwydd Enid; ac efallai y byddai gwaeledd Owen Gruffydd yn un hir a chostus. Ond amheuai Owen mai amdano ef a'i ddyfodol y pryderai Dafydd fwyaf, ac un hwyr yn nechrau'r flwyddyn, ar y ffordd o'r chwarel, pan ddigwyddodd rhywbeth am y Bala lithro i'r sgwrs,

"Dydw' i ddim yn meddwl yr a' i i'r Ysgol Ragbaratoawl, Dafydd," meddai.

"Y?"

"Mae'r cwrs yn cymryd tair blynadd, ac efalla' mai 'chydig o Sulia' gawn i, i ennill tipyn at fy nghadw yno."

"Pam hynny? Os pregethi di gystal yn fan'no ag wyt ti'n wneud yma..

"Un ydw' i yn Llan Feurig a'r cylch. Rhwng yr Ysgol a'r Coleg, mi faswn yn un o drigain ne' chwanag yn y Bala."

"Ac yn gystal pregethwr ag un ohonyn' nhw."

"Chdi sy'n dweud hynny, Dafydd. A hyd yn oed 'tai'r peth yn wir, nid y pregethwr gora' sy'n caely cyhoeddiada' amla', wsti."

"Be' . . . be' wyt ti'n feddwl 'i wneud, 'ta'?"

"Dal ymlaen yn y chwaral, debyg iawn. Mi fydda' i'n eistedd arholiad Ymgeiswyr am y Weinidogaeth ym mis Mai ac wedyn mi af i ati i 'studio ar gyfar cael fy nerbyn i'r Coleg."