"Be' mae o'n ddeud, Dafydd?" gofynnodd yr hen ŵr, gan wyro ymlaen yn ffyrnig.
"O, dim byd o bwys, Taid."
"Cracio? Be' sy wedi cracio?".
"Carrag yr aelwyd. Mae'n rhaid i'r dyn . . . "
"Mi fydd 'na grac mwy yn 'i benglog o mewn munud os nad eiff o o' 'ma. Estyn y ffon 'na imi, Emily." Cododd a rhythu'n wyllt ar y dieithryn, a'i wefusau'n crynu.
""Rwan, 'Nhad."
Ond nid oedd modd ei atal. Pwyntiodd â llaw grynedig at y dyn ac yna, a'i lais yn floedd a lanwai'r tŷ, "Gwrandewch y gair hwn, gwartheg Basan, y rhai ydych ym mynydd Samaria, y rhai ydych yn gorthrymu y tlawd, yn ysigo yr anghenog, yn dywedyd wrth eu meistriaid, Dygwch, ac yfwn..?"
Ond camodd Owen rhyngddo a'r Sais ac arweiniodd ei daid yn ôl i'w gadair.
"My grandfather is a bit upset," eglurodd Dafydd.
"Q . . . quite. Q . . . quite." Yr oedd ei wyneb fel y galchen, ond ceisiai wenu. "And now," meddai braidd yn frysiog, "c . . . could I t . . . trouble you for a c . . . candle to in . . . inspect the other rooms?"
Arhosodd Owen gyda'i fam a'i daid yn y gegin, a gwrandawai'r tri, ar bigau'r drain, ar bob symudiad mewn ystafell ar ôl ystafell. Pan aeth y dieithryn eilwaith drwy'r gegin ar ei ffordd allan, ni ddywedodd neb air wrtho, ac ni chymerodd yntau sylw ohonynt. Syllai Owen Grufiydd yn ffyrnig i'r tân, a safai'i ferch wrth ei ochr, a'i dwylo anesmwyth yn gwasgu'i barclod.
"Yes indeed, the house is in a good state of repair," meddai'r dyn cyn ffarwelio â Dafydd.
"Yes. Do you think . . . do you think they will . . . lengthen the lease?"
"I'm afraid we've decided against that. And exceptions are
