heddiw, ac y mae'r drws a'r grisiau yn arwain i'r llofft yno o hyd.
Un o'r pethau mwyaf diddorol yn yr eglwys yw'r "reredos" o waith yr Eidal, a berthyn yn ôl pob tebyg i'r ddeuddegfed ganrif. Pa fodd y daeth gwaith crefft o'r Eidal bell i'r man tawel hwn ym mro Morgannwg? Tybir mai Walter de Mappes a ddaeth ag ef yn ôl ar ôl teithio yn yr Eidal. Yn wir, nid oedd Cymru wedi ei neilltuo oddi wrth fywyd a meddwl y Cyfandir yn y canrifoedd hynny. Y mae gennym brofion ddigon o gysylltiad agos rhyngddynt.
Cyn gadael yr eglwys, pan ymwelwch â hi, gofynnwch am weled y cwpan cymundeb diddorol a gwerthfawr iawn sydd ynddi. Ei ddefnydd yw aur ac arian cymysg (silver gilt), ac y mae arno L.C. (Llancarfan Church) a'r flwyddyn 1576. Defnyddiwyd y cwpan hwn o 1576 hyd heddiw. Darganfuwyd hen gist dderw yma hefyd; tebyg mai yn honno y cedwid gwisgoedd yr offeiriaid, neu bethau gwerthfawr yr eglwys. Y mae'r bedyddfaen Normanaidd ag iddo wyth ochr, eto o ddiddordeb, a theimlaf yn sicr y dringwch i ben y tŵr er gorfod eich llusgo eich hun drwy fath o ddrws trap. Cewch eich talu am eich trafferth, fel y gall ymwelwyr hŷn na chwi dystiolaethu, oherwydd o ben tŵr Eglwys Llancarfan fe gewch olygfa brydferth a lŷn yn y cof am amser maith.
