Tudalen:Yr Ogof.pdf/239

Prawfddarllenwyd y dudalen hon

"Pa bryd y dewch i Arimathea i'n gweld, Longinus?" gofynnodd Joseff cyn troi i mewn i'r gwesty. "Yn fuan, cofiwch. Ar eich dyddiau rhydd cyntaf."

Gwenodd y Canwriad wrth ateb yn dawel, "Bydd hynny ymhen ychydig ddyddiau, yr wyf yn gobeithio, Syr. Ar fy ffordd yn ôl i Rufain."

"O? Yr ydych yn cael mynd adref am dipyn?"

"Am yrhawg. Bwriadaf adael y Fyddin. Af i weld y Llywydd Proclus heno. A'r Rhaglaw ei hun os bydd angen.

"Nid ydych yn hapus yn y Fyddin?"

"Euthum yn filwr i geisio anghofio rhywbeth a ddigwyddodd yn Rhufain. Bu farw fy nghyfaill gorau. Yn dawel a dewr. Ar groes. A heddiw bu farw un dewrach a mwy nag ef. Ar groes. Af i Rufain i ymladd yn erbyn y penyd melltigedig hwn. Ac efallai . . .

"Efallai?"

"Y mentra rhai o ddilynwyr eich Proffwyd cyn belled â Rhufain. Os gwnânt, gallaf fod yn gynorthwy iddynt. Bydd hynny'n anrhydedd, Syr."

Troes y canwriad ymaith yn ddisyfyd, heb ddweud gair arall. Gwyliodd Joseff ef yn mynd, gan gerdded yn araf a breuddwydiol, a'i ben i lawr yn fyfyrgar a'i ysgwyddau'n crymu tipyn. Ie, meddyliwr dwys, nid milwr, oedd y gŵr ifanc hwn, meddyliodd y Cynghorwr wrth droi i mewn i'r gwesty.

Aeth yn syth i'w ystafell, ac wedi ymolchi a newid ei wisg, gyrrodd yr hen Elihu ymaith ac eisteddodd yn hir ar y fainc wrth y mur. Yr oedd y dydd ar ben, a chyn hir deuai sêr i'r nef a chyhoeddai utgyrn arian y Deml ddyfod o'r Sabath a Gŵyl y Pasg. Unwaith eto daeth lludded mawr trosto a dyheai eilwaith am gael dianc i rywle tawel, tawel, gwyrdd, heb ynddo sŵn ond murmur ffrwd a siffrwd dail. Syllodd wyll yr ystafell ac yna caeodd ei lygaid, gan fwynhau balm y tywyllwch rhwng ei amrannau blin. Canodd utgyrn y Deml deirgwaith, ond ni symudodd ac nid agorodd ei lygaid. Hon oedd Gŵyl fawr Israel, sacrament y genedl oll: deuai pob Iddew a allai i Jerwsalem i aberthu yn y Deml ac i fwyta'r Pasg yn y Ddinas Sanctaidd: crwydrent o bellteroedd byd i'r Ŵyl ryfeddol hon.

Darluniai'r oen waredigaeth y genedl pan ddygai'r angel farwolaeth drwy'r Aifft, y llysiau chwerwon ing y dyddiau