Y Gainc

gan Dafydd ap Gwilym

Dysgais ryw baradwysgainc

A’r dwylo mau ar dâl mainc,

A’r dysgiad, diwgiad dyn,

Eurai dalm ar y delyn.

Llyma’r gain car y fainc fau

O blith oed yn blethiadau,

O deilyngfawl edlingferch,

A brydais i â brwyd serch.

Meddynt ferched y gwledydd

Amdabaf fi, a’m dawn fydd -

“Symlen yn hon naws amlwg,

A symlyn yw’r dyn a’i dwg.”

Solfieais o’m salw ffuaint

Salm rwydd, ys aelaw fy mraint,

Ac erddigan gan y gainc

Garuaidd, medd gwŷr ieuainc.

Coel fuddbwnc frew celfddber,

Cael ym glod, nued cwlm y glêr.

Caniadlais edn caneidlon,

Cerdd a fyn beirdd heirdd yw hon.

Gwae fin a chlyw, mawr yw’r ainc,

Dyddgu hyn o brydyddgainc.

Os byw, hi a’i, clyw is clwyd

Ysbyslef cos beislwyd,

O ddysg Hildr oddis cildant,

Gormodd cerdd, gŵr meddw a’i cant,

Llafurlef tant, llef orlais,

Lleddf ddatbing, llwybr sawtring Sais.

Ni wnaeth pibydd ffraeth o ffrainc

Na phencerdd ryw siffancainc.

Poed anolo fo ei fin

A’i gywyd a’i ddeg ewin

A gano cerdd ogoniant,

Ni cherydd Duw, na cherdd dant,

Gwiw loywglaer ddyn golyglon,

Ac yn cael canu’r gainc hon.