Ysgolfeistriaid Mr Charles o'r Bala/Rhagymadrodd
| ← Ysgolfeistriaid Mr Charles o'r Bala | Ysgolfeistriaid Mr Charles o'r Bala gan Robert Owen, Pennal |
Cynwysiad → |
RHAGYMADRODD.
YMDDANGOSODD y penodau hyn mewn ffurf o ysgrifau yn y Drysorfa am 1895, 1896, 1897. Cyflwynir hwy yn awr i'r darllenydd mewn ffurf ddiwygiedig, gyda rhai ychwanegiadau.
Un o gynlluniau mwyaf llwyddianus Mr. Charles er llesoli ei gydgenedl ydoedd sefydliad yr Ysgolion Rhad Cylchynol. Hanes yr Ysgolion hyn mewn gwirionedd ydyw hanes dechreuad y Deffroad Cenedlaethol yn Nghymru, yn enwedig yn Ngogledd Cymru.
Anhawdd ydyw cyfeirio at yr un cyfnod pwysicach yn hanes crefyddol Cymru, na'r cyfnod a gynwysir yn y drafodaeth hon, sef yr ugain mlynedd olaf o'r ganrif ddiweddaf, a'r ugain mlynedd cyntaf o'r ganrif bresenol.
Po fwyaf a chwilir i hanes Mr. Charles, mwyaf yn y byd yr ymddengys ei amrywiol ragoriaethau. Llefara calon y dyngarwr yn groew yn holl hanes yr Ysgolion Cylchynol. Y mae y dynion cywir fu yn ysgolfeistriaid cyflogedig gan Mr. Charles hefyd yn llefaru eto yn eu cymeriad a'u gwaith.
Amcanwyd yn y penodau hyn roddi y llinellau amlycaf yn hanes yr Ysgolion Cylchynol.
Caiff y darllenydd beth gwybodaeth pellach ar y mater yn Nghofiant y Parch. Thomas Jones, o Ddinbych, gan y Parch. Jonathan Jones, Llanelwy, tudal. 136-140; a Chofiant Owen Owens, Cors-y-wlad, gan y Parch. Henry Hughes, Brynkir, tudal. 71, 72.
- PENNAL,
- Ebrill 26ain, 1898.