David Williams y Piwritan/Y Cyngor ar Ordeiniad

← Detholion

David Williams y Piwritan gan Richard Thomas, Bontnewydd

Y Seiat fawr yn Lerpwl →

V.

Y CYNGOR AR ORDEINIAD

A draddodwyd yng Nghymdeithasfa Dinbych,

Mehefin 10, 1909.

ANNWYL FRODYR IEUANC,-

Profedigaeth fawr i mi oedd clywed imi gael fy ngosod i geisio gwneud y gwaith pwysig hwn, a phrofedigaeth annisgwyliadwy hefyd. Ni fedraf ddweud fel y Patriarch Job, "yr hyn a fawr ofnais. a ddaeth arnaf." Nid oeddwn wedi na disgwyl nac ofni y fath beth. Gallaf ddweud wrth feddwl am eich annerch fel y pentrulliad hwnnw, "yr wyf yn cofio fy meiau heddiw"-yn cofio fy niffygion heddiw, a'm diffrwythdra mawr mewn cysylltiad â gwaith y Weinidogaeth.

Fel rhyw fath o sail i ychydig sylwadau bûm yn meddwl am air yn ail epistol Paul at y Corinthiaid. (iii. 6).

"Yr hwn hefyd a'n gwnaeth ni yn weinidogion cymwys y Testament Newydd."

Dyna fydd gennym: Y CYMWYSTERAU ANGENRHEIDIOL I WAITH MAWR GWEINIDOGAETH YR EFENGYL.

Nid wyf yn myned i son am y cymwysterau hynny sy'n angenrheidiol i fyned i'r Weinidogaeth, megis cymeriad moesol disglair, duwioldeb diamheuol, a phethau felly.

A ydyw'r cymwysterau ar gyfer gwaith mawr ein swydd, wedi ein gosod ynddi, gennym? Y mae'n rhaid inni

I. Sylweddoli yn fyw a dwfn bwysigrwydd yr amcanion sydd i Weinidogaeth yr Efengyl. Dyna'r unig ffordd effeithiol i'n cadw rhag gau amcanion.

Y mae'r amcanion mawrion iawn sydd i'r Weiniidogaeth mor anhraethol bwysig, a'u pwysigrwydd. yn ymestyn ymlaen i'r tragwyddoldeb diddiwedd, fel y byddai eu sylweddoli yn nyfnder ein calonnau yn ddigon i sobri ein meddyliau, nes ymlid ymaith o'n meddyliau am byth bob gau amcanion, megis rhyngu bodd dynion a cheisio moliant gan ddynion, neu geisio eu harian fel cydnabyddiaeth am ein gwaith. Byddai i hyn ein cadw rhag pob ysgafnder a gwamalrwydd ar ein teithiau, yn y tai, ac yn y pulpud.

Beth yw yr amcanion hyn sydd i Weinidogaeth yr Efengyl? Y maent o ddau fath.

(a) Amcanion mawr gyda golwg ar y saint, yn un peth-"perffeithio y saint," eu cryfhau, a'u sefydlu. Deffro, cyffroi y rhai marwaidd a difater; dychwelyd y rhai gwrthgiliedig ohonynt, rhybuddio y rhai afreolus, diddanu y gwan eu meddwl, cynnal y gweiniaid, eu cyfarwyddo yn yr ymdrech â gelynion ysbrydol ar "lwybrau culion dyrys anawdd sydd i'w cerdded yn y byd." Y mae yna amcanion mawr gyda golwg ar y saint.

(b) Heblaw hynny y mae i Weinidogaeth yr Efengyl amcanion mawrion ac anrhaethol bwysig gyda golwg ar y lliaws annuwiolion o'r tu allan (ac o'r tu mewn, hwyrach) i'n heglwysi.

Dichon ein bod yn y blynyddoedd hyn yn cyfyngu'n gweinidogaeth yn ormodol i'r saint, gan esgeuluso annuwiolion ein cynulleidfaoedd, fel, yn wir, y byddai'n briodol i'r rhai hyn ofyn i aml un ohonom, fel pregethwyr, "ai difater gennyt ein colli ni?"

"Efe a roddodd i ni Weinidogaeth y cymod." Ai heddychlawn dy ddyfodiad?" meddai henuriaid dinas Bethlehem wrth Samiwel, wedi iddo ddyfod yno yn sydyn heb ei ddisgwyl. Gofynnent yn gyffrous, "Ai heddychlawn dy ddyfodiad?" Gâd wybod hynny cyn dim byd. "Ie, heddychlawn," meddai yntau, reit heddychlawn.

"Gwae fydd i mi oni phregethaf yr Efengyl." Rhaid mynd ar ambell gomiti hwyrach, ac i gyfarfod llenyddol weithiau. Eithaf peth fydd darlithio, a barddoni, ond i chi fod yn reit siwr eich bod yn medru, ond " gwae fydd i mi," &c. Fel pregethwr y byddai'n gorfod sefyll yn nydd y farn.

II. Rhaid defnyddio'n gydwybodol iawn y moddion mwyaf effeithiol i gyrraedd yr amcan pwysig.

(1) Sut i bregethu? Yn un peth, ei gwneud yn arferiad i fyned oddi wrth Dduw at y bobl—o'r weddi ddirgel i'r pulpud. "Paham," meddai rhyw wyr o Effraim wrth Gideon, pan oedd Gideon wedi bod mewn brwydr galed iawn â'r Midianiaid, ac wedi eu gorchfygu, paham," medda nhw wrtho mewn tempar go uchel," Paham y gwnaethost fel hyn â ni, heb alw arnom ni pan aethost i fyny yn erbyn y Midianiaid?" Gofalwch, fy mrodyr, am beidio a rhoddi achos i'n Duw da ofyn i'r un ohonom un amser, "Paham y gwnaethost fel hyn â mi heb alw arnaf fi pan aethost i geisio preswadio dynion i ddychwelyd ata i am drugaredd a maddeuant." Wedi myned i'r pulpud, eto, cyfeirio saeth weddi daer at Dduw am faddeuant. O, y mae maddeuant newydd yn rhywbeth blasus. Meddai Williams,-

"Aed fy ngweddi trwy'r cymylau,
A'm hochneidiau trwm diri,
Nes im gael maddeuant newydd,
A chael gweld dy wyneb di."

Yna meddwl am y modd mwyaf effeithiol i siarad â dynion yn y bregeth. "Felly yr ydym yn llefaru,' medd yr Apostol. Pa fodd i lefaru yn fwyaf effeithiol at gyrraedd amcan pwysig y Weinidogaeth?

(a) Llefaru yn hollol naturiol, heb geisio bod yn debyg i arall ond i ni ein hunain yn syml, a phell iawn fyddoch oddiwrth fod yn wagogoneddgar a rhodresgar.

(b) Llefaru yn hyglyw a dealladwy, fel y byddo pobl nid yn unig yn clywed, ond yn deall, rhag bod neb o'n gwrandawyr yn dweud wrth neb ohonom, "Nis gwyddom ni beth yr wyt yn ei ddywedyd."

Peidiwch a gadael i gwmwl, a hwnnw heb fod yn gwmwl golau iawn, ein cymryd allan o olwg y bobl, a ninnau yn siarad o'r cwmwl rywbeth na ŵyr neb beth fyddwn yn ei ddweud.

(c) Llefaru yn hyf-hyfder sanctaidd, gostyngedig, ac addfwyn. "Yn hyf yn ein Duw," fel y dywedir yn un o'r Epistolau. "Ni a fuom hyf yn ein Duw i lefaru wrthych chwi, efengyl Duw." "Gair oddiwrth Dduw," meddai un o'r Barnwyr wrth Eglon, brenin Moab, "Gair oddiwrth Dduw" sydd gennyf fi atat ti. Peth gwerthfawr yw teimlo fel yna wrth bregethu i bechaduriaid.

(d) Llefaru llawer iawn â'r geiriau a ddysgir gan yr Ysbryd Glân; rhyw gydwau'r Ysgrythur Sanctaidd â'n pregethau. Cwynir bod llawer llai o hyn nag a fyddai. Na fydded chwilota'r Beibl, troi dalennau, ac ymbalfalu am yr adnodau i'w dweud. Rhoddwn yr adnodau a ddefnyddir gennym yn snug yn y cof fel y medran eu dweud (nid eu darllen yn eu clyw) wrth y bobl a'u hail ddweud os bydd eisio..

(2) Beth sydd i'w bregethu fel moddion effeithiol?

Fy mrodyr ieuanc annwyl, ar ddechrau eich gyrfa penderfynwch lynu'n ddiysgog wrth air gwirionedd yr Efengyl. Mae hi'n amseroedd enbyd iawn. pan mae dynion yn codi i lefaru pethau gwyrdraws. Daliwch i bregethu Efengyl Crist yn ei symlrwydd. —yr hen athrawiaethau sylfaenol a chryfion a bregethwyd gan y tadau—y dynion grymus a fu'n ysgwyd trigolion ein gwlad o ben bwy gilydd. O'n cymharu â hwy, yr ydym yn ein teimlo ein hunain fel ceiliogod rhedyn. Clywir bod rhai yn dywedyd na fuasai gweinidogaeth yr hen bregethwyr enwog yn ffitio ein dyddiau ni. Wel, beth sydd i'w ddywedyd am hyn? Dywedai'r Apostol Paul wrth y Corinthiaid, "Yr ydych yn goddef ffyliaid yn llawen, gan fod eich hunain yn synhwyrol." Ond yn wirionedd i, y mae'n anodd bod yn ddigon synhwyrol i oddef y fath ffyliaid â hyn, os ydynt yn bod.

Ond fe ddywed rhywun, hwyrach, fod chwaeth yr oes wedi newid—yr oes olau hon," ac na fu yr un oes o fath hon. Dydi o wahaniaeth yn y byd fod rhai ym mhob oes wedi bod yn son am eu hoes hwy fel yr oes olau." Camgymeryd yr oeddynt. hwy; ond am yr oes hon, dyma un ar ei phen ei hun—y mae'n rhaid ceisio dyfeisio efengyl arall a diwinyddiaeth newydd. Rhaid newid popeth at chwaeth yr oes olau hon." hyd yn oed ordinhadau a gweinidogaeth yr Efengyl. Tybed, tybed? Na, y peth sydd eisiau ydyw'r nerthoedd grymus i newid tipyn ar chwaeth yr oes hon. Sonia Iago am "chwant yr Ysbryd a gartrefa mewn pobl." Onid at bleser, difyrrwch, chwarae, y mae chwant yr Ysbryd sydd mewn dynion? Ffordd yna y mae chwaeth yr oes yn mynd. O, am nerthoedd y Tragwyddol Ysbryd i newid chwaeth yr oes.

Mi wn i, a gwyddoch chwithau gystal a minnau, am un pregethwr mawr, y mwyaf er amser esgyniad Crist i'r Nef, nad oedd am shapio dim ar ei Weinidogaeth at chwaeth yr oes. "Nyni," meddai, 'ydym yn pregethu Crist wedi ei groeshoelio." Wel, tydi peth fel yna ddim at chwaeth yr oes, Paul. Wna fo mo'r tro o gwbl. "Y mae i'r Iddewon yn dramgwydd, ac i'r Groegwyr yn ffolineb.' 'Does neb yn lecio dy athrawiaeth di. "Lecio neu beidio, dyna ga nhw gen i," medda'r Apostol—"Nyni ydym yn pregethu Crist wedi ei groeshoelio." A dacw un arall anhraethol fwy na'r Apostol Paul—yr Arglwydd o'r .Nef, Crist Iesu yr Arglwydd. Wel, dacw filoedd o'i wrandawyr yn troi cefn arno gyda'i gilydd gan ddywedyd, "Caled yw yr ymadrodd, pwy a ddichon wrando arno?" a ffwrdd â nhw yn llu mawr. "O hyn allan," meddir, "llawer o'i ddisgyblion ef a aethant yn eu hôl, ac ni rodiasant mwyach gydag Ef." Ac nid yw yntau yn ceisio ganddynt aros gydag ef, gan addo newid tipyn ar ei ymadrodd i gyfarfod a'u chwaeth hwy, ond yn gofyn i'r deuddeg apostol, "a fynnwch chwithau hefyd fyned ymaith?"

Efengyl dragwyddol ein hiachawdwriaeth yw'r Efengyl. Faint bynnag ydyw'r goleuni sydd wedi cyfodi yn yr oes hon ar bethau naturiol, y deddfau a'r galluoedd a berthyn i natur, a pha ddarganfyddiadau bynnag a wnaed trwy'r goleuni mawr hwn—ac y mae rhywbeth tebyg i wyrthiau yn cael eu gwneud; ond does dim byd a wnelo hyn i gyd ag Efengyl Gogoniant y Bendigedig Dduw, am yr hon yr ymddiriedwyd i ni. Yr un yw anghenion mawrion plant dynion fel pechaduriaid colledig ymhob oes. Yr un ydyw llygredd pechod, yr un yw'r byd presennol yn ei hudoliaethau, ei demtasiynau, a'i brofedigaethau.

Fe ddywedir am ein bendigedig Waredwr Iesu Grist: "ddoe a heddiw, yr un, ac yn dragywydd." Felly y gellir dweud am ei Efengyl, yn ei holl gyflawnder mawr. Efengyl "ddoe a heddiw yr un, ac yn dragywydd;" ac nid rhywbeth yn newid, newid, newid, i gyfarfod mympwyon a chwaeth yr oes of hyd, o hyd.

"Pregetha y gair," ydyw un o eiriau diweddaf yr Apostol Paul wrth Timotheus ieuanc—ei siars olaf oddiar drothwy byd arall, "megis yr ydwyf fi, gan hynny, yn gorchymyn gerbron Duw a'r Arglwydd Iesu Grist. Pregetha y Gair, bydd daer mewn amser, ac allan o amser," &c. "Mi wn i," fel pe dywedasai, "na fydd hynny ddim at chwaeth yr oes." "Canys daw amser," meddai, "pryd na ddioddefont athrawiaeth iachus. Eithr yn ol eu chwantau eu hunain y pentyrrant iddynt eu hunain athrawon gan fod eu clustiau yn merwino." Mi fydd rhyw ysfa ryfedd yng nghlustiau y bobl am rywbeth newydd, ac "oddi wrth y gwirionedd y troant ymaith eu clustiau, ac at chwedlau y troant."

Wel, beth sydd i'w wneud? Beth sydd i'w wneud? 'Does dim ond un peth i'w wneud, "pregetha y Gair." A fuasai ddim yn well newid ychydig, neu gymysgu a'r gair a'r athrawiaeth iachus rywbeth fydd yn fwy at chwaeth yr oes, i geisio dal gafael yn y bobol? Na, dim o hynny, medda'r Apostol, dim o hynny, ond "pregetha y Gair." Fel yna yr oedd yr Apostol wedi gwneud ar hyd ei oes weinidogaethol lafurus.

Meddai wrth y Corinthiaid: "A myfi pan ddeuthum atoch, frodyr, a ddeuthum nid yn ol godidow.grwydd ymadrodd. Canys ni fernais i mi wybod dim yn eich plith, ond Iesu Grist, a hwnnw wedi ei groeshoelio." Dim,—dim,—ond Iesu Grist. Wel, oni ddygwyd di i fyny wrth draed yr athraw enwog yn y Brifathrofa yn Jeriwsalem? Pa iws oedd rhoi ysgol dda iti? Oni chlywaist ti lawer o bethau yno? "Chlywais i ddim wrth ei draed ef, nac wrth draed neb arall, sydd yn werth geni i'w bregethu i bechaduriaid sydd a'u hwyneb ar dragwyddoldeb—dim, dim yn y byd, ond 'Iesu Grist, a hwnnw wedi ei groeshoelio.'"

"Yr Iesu yr wyf yn ei adnabod," medda'r ysbryd aflan, ystyfnig, hwnnw yn Effesus, fel y mae'r hanes yn Llyfr yr Actau pan oedd saith o feibion Scefa yn ceisio'i reoli. Buasai yn well o lawer iddynt fod yn llonydd iddo—fe drôdd yr ysbryd arnynt fel teigar. "Yr Iesu," medda fo, "yr Iesu yr wyf yn i adnabod, a Phaul a adwaen. Ond pwy ydych. chwi ——— y?" "Pwy ydych chwi?" Fe ruthrodd arnynt, ac fe fu yn drwm yn eu herbyn, a bu agos iawn iddo eu lladd, saith ohonyn nhw (a fuasai o fater yn y byd pe buasai wedi gorffen am wn i—dyn— ion gwael oedd y meibion Scefa yma). O, fel y mae cydwybod derfysglyd yn barod i ddweud wrth bob pregethwr. "Yr Iesu yr wyf yn ei adnabod, a Gwaed y Groes a adwaen—ond pwy, a beth, ydych chwi?"

Godidowgrwydd ymadrodd, neu ddoethineb, ac athroniaeth a gwyddoniaeth, ac uwchfeirniadaeth, a diwinyddiaeth newydd, pwy, a beth, ydych chwi? Ond y mae cydwybod lawn o dân cyfiawnder glân a'r gyfraith yn adnabod yr Iesu.

"Mae munud o edrych ar aberth y Groes.
Yn tawel ddistewi môr tonnog fy oes."

Frodyr ieuanc annwyl, gadewch i mi ddywedyd wrthych â phob difrifwch wrth derfynu, Daliwch i bregethu Efengyl dragwyddol i bechaduriaid anghenus, ac nid y rhywbeth, rhywbeth, a bregethir gan rai o'r Saeson yna, a chan ambell i grwt o Gymro, hwyrach, er mwyn ceisio dangos ei wybodaeth, a llwyddo i ddangos ei ffolineb, a gwneud ei ynfydrwydd yn amlwg i bawb; ac yn fwy amlwg na dim arall o bosibl. "Na'ch arweinier oddiamgylch ag athrawiaethau amryw a dieithr. Canys da yw bod y galon wedi ei chryfhau à gras," a da i ambell un, er gochel hyn, fyddai fod ei ben wedi ei gryfhau â synnwyr cyffredin. Dyna angen mawr amal un, fe ddichon, "Fel na byddom mwyach yn blantos, medd yr Apostol, "yn blantos gwirion yn rhedeg ar ol pob peth newydd, ac yn bwhwman "—yn rhyw geiliogod gwynt yn troi a throsi i ganlyn yr awel o hyd.

Peidiwch a mynd i ganlyn pob pwff o awel dysg— eidiaeth ac athrawiaethau amryw a dieithr, ac yn enwedig peidiwch a rhyw lygio ynddynt i ddadlau yn eu herbyn yn y pulpud. Nid yw hynny yn fuddiol i ddim ond dymchwelyd y gwrandawyr; yn lle hynny, pregethwch y gwirioneddau gwrthgyferbyniol iddynt—"y gwirionedd megis y mae yn yr Iesu," nes cynhesu calonnau y gwrandawyr. Siarad â chalonnau pobl ydyw'r gorau, a gadael i'w calonnau siarad â'u pennau. Trwy y galon y mae gwirioneddau ysbrydol yn mynd i'r pen. Rhaid eu teimlo at eu deall. "Ag allwedd nefol brofiad," meddai Williams Pantycelyn, yn ei farwnad ar ôl hen chwaer dduwiol iawn yn Sir Fynwy.

Mae hi yn cofio ysgrythyrau
Sydd am Iesu a'i farwol glwy,
Ac âg allwedd nefol brofiad
Yn eu hyfryd ddatgloi hwy.

Glynwch, frodyr ieuanc, wrth gyngor buddiol yr Apostol Paul tuag at gyrraedd amcanion, pwysig eich gweinidogaeth. A hyn rydd dawelwch meddwl i chwi oll, megis i'r Apostol ei hun, wedi dod i'r terfyn. Yr wyf yn tystio i chwi y dydd heddiw," meddai'r Apostol wrth ffarwelio â henuriaid Effesus. "Mi wn o'r gorau na welwch mo fy wyneb i eto— oherwydd paham, yr ydwyf yn tystio i chwi y dydd heddiw fy mod i yn lân oddiwrth waed pawb oll. Canys nid ymateliais rhag mynegi i chwi holl gyngor Duw." O, rhywbeth anhraethol werthfawr a fyddai i ninnau gael teimlo fel yna y dydd y byddwn yn rhoddi i fynny ein cyfrif. Daw yr amser pryd na bydd mynd i gapel mwy, nac i bulpud mwy, nac i blith y bobl y buom yn pregethu Teyrnas Dduw iddynt. Peth nobl fyddai teimlo y gallem wahodd atom ein holl wrandawyr, a dweud wrthynt gyda chydwybod dawel, "Yr wyf yn tystio i chwi y dydd heddiw—a diwrnod mawr i mi ydyw heddiw—yr wyf yn tystio i chwi heddiw fy mod i yn lân oddiwrth waed pawb oll, canys nid ymateliais rhag mynegi i chwi holl gyngor Duw." "Mi a ymdrechais ymdrech deg, mi a orffennais fy ngyrfa." Fy mrodyr ieuanc, dyma fi yn ffarwelio â chwi, ac wrth bob un ohonoch y dymunwn ddweud gyda phob sobrwydd, "Bydd ddyfal i'th osod dy hun yn brofedig gan Dduw" (2 Tim.).