Diliau Meirion Cyf I/Y "V Fawr," a "Fo Fo"

Diliau Meirion Cyf I

gan Morris Davies (Meurig Ebrill)

Y "V FAWR," A "FO FO."

Y Fo, y Fo, meddai V Fawr,—gwed'yn
Dros y terfyn fe geidw drwst dirfawr.
Ni fu fath yr hen V Fawr—ond Phar'o,
A'r adyn Nero, erioed yn un orawr;
A Herod yntau, hwyrach,——teyrn cuchiog,
Ar enw llwynog, oedd o'r un llinach:
Senach'rib, asyn ochrawg—ymffrostlyd,
Oedd gar i'r bawlyd eiddigor boliawg.

Nesa' i Nebuchodonosawr,
Fwya'i fost, yw y V Fawr;
Haera'i fod, trafod di rus,
A hwyl cawr, o hil Cyrus;
Hawlia fawrhydi helaeth,
Uwchlaw Cesar ffrostgar, ffraeth;
Rhyfyg a mawr falchder hefyd
Wnaeth yr hen fab yn Bab y byd;
Ei frawd ynfyd, surllyd sain,
Brefawl, yw'r Pab o Rufain;
Teyrn Awstria, gwestfa pob gwall
Fradwrus, yw ei frawd arall;
A'i ewythr mawr, trystfawr, llawn tra,
Wrth reswm, yw'r Arth o Rwssia;
A'i gefnder, syner wrth son,
Yw Louis Napolëon.

Dyna i chwi, mae'r hen V Fawr,
Gerfyll, o deulu gorfawr;
Ei gred sydd anffaeledig,
Dreng arw bryf, dringa i'r brig;
Herio'n wyllt, a haeru wna
' N frochus, mai fe yw'r ucha'.

Ni fyn V gyfri' yn gall
Un gwron enwog arall,
Llywydd yr eirth a'r llewod
O'u cyrau fyth y câr fod.

Gan V Fawr, gwr gwan yw Fo Fo,—beunydd,
Pwy bynag a fyddo;
Un di barch yn ei dyb o,
Be b'ai'n uthrawl ben athro.

Crochfloeddia, dwrdia bob dydd,—
chwi wyddoch
Ei eiddig leferydd,
Pw, pw, Fo! pa hap a fydd
Fyth fythoedd i'r fath fethydd?

Ha! 'r V Fawr, wrth hir fyfyrio—tybia
Nad oes tebyg iddo;
A llechweddawg hyll chwyddo
Bydd V Fawr—baedda Fo Fo.

Mae'n fforchog d'wysog dieisiawr—nwydwyllt,
A beirniedydd rhwysgfawr;
Gwared ni rhag i V Fawr
Weryru yn yr orawr.

Fo Fo, nid all у V Fawr—mo'i aros,
Ymwria fel blaenawr,
Myn V fod yn deyrn clodfawr,
Fo'n un gwael, a V'n hen gawr.

Mewn mawr fri mae V am fod—yn eres
Ben arwr anorfod;
Rhaid i Fo gilio i'w gôd,
O'r golwg tua'r gwaelod.

Rho'wch osteg freindeg heb fraw,
Frython, i V areithiaw,
Cewch araith, prifwaith bob rhan
O honi, medd e'i hunan;
Brougham goeth, arab ddoethawr,
Beth wyt ti wrth y V Fawr?
Dy araith sydd fel dyri
Benrhydd, wrth leferydd V!
Tertulus gampus o'i go'
Oedd erthyl gwaelaidd wrtho!

V Fawr yn swnfawr iawn sydd—ond hwyrach
Nad hir y caiff lonydd;
Dranoeth, neu bore drenydd,
V Fawr dan draed y Fo fydd.

Hai, V Fawr, a hwi, Fo Fo,—bydd ddewrwych,
Bydd arwr diflino;
Cyn pen hir, trefnir i'th dro
Pwy atteg na V etto.

Ow, V Fawr, na ddawr ei ddewrach—neithwyr
Ddynoethwyd fel bwbach;
V ballodd,—y Fo bellach
Fo'n gawr byth, a V'n gòr bach.

Wel, V Fawr, er mor wael Fo Fo—gwybydd
Fod gobaith mai gwawrio
Wna y dydd i'w newid o,
Grwtyn, yn brif gawr etto.

Rhaid i Fo gofio byw'n gall—heb chwennych
Bychanu neb arall,
A da weithgar ddyn doethgall,
A Fo Fo'n lle y V fall.

Boed i chwi, y V a Fo—ochelyd
Tawch halawg ymffrostio,
Gostyngeiddrwydd wna lwyddo,
Hyn yn flwch cedwch mewn co'.

Gwelwch fod achos gwylio—bob enyd
Heb unwaith falchïo,
Rhag ofn mai digrif brifio
Yn V Fawr a wna Fo Fo.

Y dynion mwya'u doniau—ís y rhod,
Nid oes 'run heb frychau;
Pa ryw ddyn, sy'n bryfyn brau,
Bendodir heb wendidau.

Na bo neb heb iawn wybody cyfwng
Lle cafodd ei osod,
Byw'n llonydd beunydd a bod,
Mwyn fodd-der, mewn ufudd—dod.

Ac hefyd, dylid cofio—mai i'r pridd
Mae pob rhai yn brysio;
V Fawr, 'run fath a Fo Fo,
Unir yn gydradd yno.

Diliau Meirion Cyf I/Y "V Fawr," a "Fo Fo"

Nodiadau