Gwaith Iolo Goch/Y Brawd Llwyd o Gaer

← Y Brawd Llwyd

Gwaith Iolo Goch gan Iolo Goch golygwyd gan Thomas Matthews

Y Llafurwr →

XI. Y BRAWD LLWYD O GAER.

HYWEL, urddedig hoew—walch,
Ab Madog aberthog balch,
Mwy wrth gariad, lle cad cost
O Adda, dalm a wyddost,
Na neb, godineb nid oes
Gennyd, ond serchog einioes.
Ti a gwynaist, teg ener,
Wrthyf unwaith warth fy nêr,
A'r cwyn tau, di ri rhy-ddoeth,
Yw'r cwyn mau finnau, wr coeth.

Lled addef llid a wyddost,
Llyma'r cwyn dirwyn tost,—
Llun engl a wna'r llun an-glaer,
Llid gwyn y brawd llwyd o Gaer.
Llwdn troednoeth a ddaeth yn ddig,
Lle'r oedd gwraig llawer eiddig;
A mwyn rianedd mewn mainc,
Mwyaf gerym yn ieuainc;
Gwaethaf brawd i bregethu,
I foes wrth urddol a fu.
"Nid a i nef," meddai ef, "un
O charai wr a choryn."
Uwch yw'r swydd, Och ar i siad!—
Iddaw, ond gwir a wyddiad;
Pan na bai rydd serthydd serch,
I urddol wraig neu ordderch,
Rhoed cennad, rhad a'n cynnail
Rhydd, myn y dydd, mewn y dail.

Chwaen hagr, gan leidr gorwag-frwysc,
Chwerw dafawd oedd i'r brawd brwysc,—
Cymryd arnaw, deu-fraw dig,
Geibr nedd, gobr un eiddig;
Fwrn oer fraw, farnu ar frys
Ar enaid neb o'r ynys,

Gwell y peirch, gwiw allu pwyll,
Duw Dad, im dy didwyll
Gwraig ysgolhaig, os gwyl hi,
Urddoi a mwy gwnai erddi
Noc y dywawd y brawd brau,
Llwyd o Gaer, llidiog eiriau;
Mawr o was bras oedd y brawd,
O ddyrnwy aml i ddyrnawd;
Na bo gwell, hen gawell gwyr,
Y darffo i'r brawd oer-ffwyr;
Nei ddal lleidr gwyllt-gal gwallt-gylch,
Un cas yn rhodio'n yn cylch;
A'i gwff llwyd mewn gafl llechyr,
Gynhaig o Seisnig-wraig sur;
Cryw ar wisg oer osgedd,
Clawr croen crewr poen pob bedd;
Cwthr pla, lle cnofa llau cnwd.
Ci ceillgam bwdr cocyllgwd;
Ysgrin gwrach fraen sothach frau,
Ysgod hen felgod folgau;
Ystum ar sofl gofl gywen,
Ystlys ustus ys heb pen;
Ystelff diffaith, myn Seiriol,
Ystyried myhuned moel,
Na charai, na fynnai ferch.
Draw erddaw o draserch.
Pé chai'r mab fenthyg abid,
Gan hwn, yn dwyn llawn gwyn llid,—
Gwell o beth y pregethai,
Na mil o honaw ym Mai:
A chael gan fun loew-lun law,
O fwynder i warandaw,
A chael yn lledrad, o chae
A chain wiw riain warae,
Distadl athrodwr dwys-taer,
Dywed, frawd godlawd o Gaer,

Beth a holid, barcud bedd,
Gysgwr ar gam i'r gwragedd,
Ac enaid breladiaid bro,
Wynedd a Phowys yno.

Gwyliwch a gwelwch y gwr,
A brys ing, fal bras iangwr,
Gwydn duth, ar un gwadn ai dau,
Llwdn heb warthaf anlladau;
Rhoed un llusg, rhaid in i ladd,
Rhyw dost-wr, reidus diradd;
Rhoed arall yn rhaid oerwr,
Ffonnod yn gardod i'r gwr,
Drysid Duw rhagddaw, baw o beth,—
Drwsa brag dros i bregeth.