Gwaith ap Vychan/Gwyr Dinorwig

Pregethwr Aflwyddiannus Gwaith ap Vychan

gan Robert Thomas (Ap Vychan)


golygwyd gan Owen Morgan Edwards
Plant y Ddôl Fawr


GWYR DINORWIG.[1]

𝕯AWN Ner a fedd gwŷr Dinorwig—a'u plant,
Yn eu plwyf mynyddig;
Yma trwy y cwm y trig,
Am oesoedd, sain eu miwsig.

Llanberis allan y bwria—'r odlau
A'r hyawdledd pura,
Mewn trefn, o blith meini, tra
Bo'r drumog, yddfog Wyddfa.

Meithrinwyr dinam Athroniaeth—ceiswyr
Cyson Dduwinyddiaeth,
Urddedig bendefigaeth
O ddysg, i Ddinorwig ddaeth.

Tra'n rheieidr fel teirw'n rhuo—tra niwloedd
Y nefoedd yn nofio,
Tra môr yn taer ymwrio.
Rhes o feirdd yn Mheris fo.

Oni cheir yn y chwarel,—yn union.
Yn nannedd pob awel,
Wyr hoff yn caru hel —gwybodaethau,
A gwyr o achau campwyr goruchel?

Er hired tymhorau oerion,—er twrw
Mawr toriad ergydion,
Gwledd fo hyd y gloddfa hon—i'n hawdwyr,
A llu o noddwyr fo i'n llenyddion.

Dyma wlad wrth ddymuniadau—llenwyr,
Mae'n llawn rhyfeddodau;

Gwlad beirdd yw yr hyglod bau,
Man iddynt rhwng mynyddau.

Gwlad Gutyn, oedd ddyn o ddoniau,—ein meistr
Ym mhob barddas ddeddfau;
Gwyr y fro hon geir i fawrhau—purdeb
Y ddoethineb a ddaeth o'i enau.

Yma y parod Wilym Peris—roes
Gerdd o ryw uchelbris;
Ac er bod ei nod yn is,
Deuodd y wlad i'w dewis.

Dyma wlad Gwilym Padarn,
Gwr a fu o gywir farn;
Molodd Dduw, a gwnaeth aml ddarn—a'i syniad
A'i gydiad yn gadarn.

A beroedd, llynnoedd, a llwyni,—a rhu
Rheieidr a geir ynddi;
Ei hochrau certh, a'i chreig hi,
Geir yn nawdd digryn iddi.

Trwy yr awyr a'r tir y rhua—twrf
Terfysg mawr y gloddfa;
Ar ruthr drwy'r creig yr a—ym mhob agen
O! clyw ei acen, a'r modd y clecia;
I'r glyn oll treiglo wna,—a hwnnw'n fedrus,
A dawn wir wawdus, a'i dynwareda.

Tan gystudd dygwyd hen gastell—Padarn,
Pwy wêd am ystafell
Owain Goch, pan yn ei gell—bu'n aros,
Er rhybudd, o achos rhaib ei ddichell.

Darfu y brwydro dirfawr,
Gwedi mynd mae'r gwaedu mawr;
Darfu y earcharu chwith,
Heb ond, caed hedd a bendith,
Yn awr, mae ein llenorion
Trwy'n cymoedd, yn lluoedd llon,
Yn ymryson am reswm;
Dyna yw camp, a dawn ewm
Dinorwig, a dwyn arian
I'r cylch i wobrwyo cân,
A thraethawd coeth yr ieithydd,
Y gŵr dewr gario y dydd.
A diben llên-undebau,
Pawb a'i gŵyr, yw llwyr wellhau
Moes, ac iaith, a miwsig cu,
A brwd aidd at brydyddu.

Nodiadau

golygu
  1. Cyfarfod Llenyddol Dinorwig a Llanberis, Tach, 18, 1871.