Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1/Soar

← Llandderfel

Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1 gan Thomas Rees a John Thomas, Lerpwl

Llandrillo →

SOAR

"Mae y capel hwn yn mhlwyf Llandderfel. Bu Sion Edward yn byw yn Melinddimel, ychydig islaw y lle y mae Soar, a bu Dr. Lewis, Llarnuwchllyn, a Robert Roberts, Tyddynyfelin, yn pregethu llawer yn ei dŷ, yn mhell cyn codi Soar. Cynhelid Ysgol Sabbothol a phregethid yn achlysurol gan Mr. M. Jones, yn Gwern-braich-y-dwr, ac yn 1827, adeiladwyd yma dŷ bychan saith lath ysgwar. Mae careg uwchben ei ddrws ac arni, "Soar, adeiladwyd 1827." Codwyd ef ar dir Syr Watkin Williams Wynne, Barwnig, ond heb brydles, ond telid ardreth o haner coron y flwyddyn. Yr oedd Meistri W. Williams, Wern, a Mr. J. Ridge, Bala, yma yn ei agoriad. Bwriedid ef ar y cyntaf i fod yn ysgoldy yn unig, ac elai yr aelodau i Bethel i gymundeb, ac nid oeddynt ond ychydig mewn nifer, ond y mae yma eglwys wedi ei ffurfio bellach er's blynyddau. Mae y lle o'r dechreu wedi bod yn nglyn a Bethel, a'r un gweinidogion yn olynol yn gofalu am dano. Pan oedd. Syr Watkin yn gwerthu amryw o'i diroedd rai blynyddoedd yn ol, gwerthodd Wern-braich-y-dwr, a gwerthwyd capel Soar hefyd. Parodd gwerthiad y Soar yma, a Soar arall yn sir Drefaldwyn, gynhwrf mawr ar y pryd hwnw. Prynwyd y Soar yma gan John Davies am 30p., a chyflwynwyd ef i Simon Jones, Michael D. Jones, John Peter, Robert Jones, Edward Wynne, Edward Roberts, William Jones, Thomas Owen, ac Humphrey Ellis, fel ymddiriedolwyr. Dyddiad y weithred ydyw, Medi 29ain, 1860.

Codwyd i bregethu yn y gangen fechan yma :-

Evan Lloyd. Urddwyd ef yn Hebron, Lleyn, a bu farw yn dra annisgwyliadwy. Daw ei hanes dan ein sylw pan ddeuwn at eglwysi sir Gaernarfon.

David Price. Ni bu yn pregethu ond ychydig. Bu farw Awst 23ain, 1861, yn 21 oed. Claddwyd ef yn Bethel.

John Roberts. Mae yn awr yn fyfyriwr yn athrofa y Bala.

Mae Edward Wynne yn yr ardal hon er's llawer o flynyddoedd bellach, ac yn bregethwr cynorthwyol cymeradwy gan yr holl eglwysi."