Hanes Sir Fôn/Cwmwd Llifon
| ← Plwyf Llan Gwyfan | Hanes Sir Fôn gan Thomas Pritchard, ('Rhen Graswr Eleth) |
Plwyf Llanfaelog → |
II. CWMWD LLIFON.
Y mae tarddiad yr enw hwn yn lled aneglur: ceir ef wedi ei ysgrifenu mewn hen gof-lyfrau yn "Llewon." Tybir ei fod wedi ei roddi ar y cyntaf yn enw i'r tiriogaethau hyn, oblegyd eu bod yn rhan mwyaf gorllewinol yr ynys. Yr oedd y Gorllewin yn cael ei alw yn yr hen Frythoneg yn gorllewon, neu gorllewin, fel y mae hyd heddyw. Ond dywed eraill iddo darddu oddiwrth llif dwfr."
Taflen o'r plwyfydd yn nhwmwd Llifon, a'r flwyddyn yr adeiladwyd yr eglwysi:
| Plwyf | O.C. | Plwyf | O.C. | |||
| 1 Llanbeulan (Rhan) | . | 8 Llanfihangel-y-Trethau | . | |||
| 2 Llechylched | . | 9 Llanfair-yn-neubwil | . | |||
| 3 Tal-y-Llyn | . | 10 Lianynghenedl | 700 | |||
| 4 Llanvaelog | 740 | 11 Llantrisant (Rhan) | 570 | |||
| 5 Ceirchiog | . | 13 Llanllibio | . | |||
| 6 Tref Gwalchmai (Rhan) | . | 13 Bodwrog | 609 | |||
| 7 Bodedern | 700 | 14 Llechgynfarwydd | 630 |