Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil)/I'r Iaith Gymraeg

← Cyflafan Morfa Rhuddlan

Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil) gan Evan Evans (Ieuan Glan Geirionydd) golygwyd gan Owen Morgan Edwards

Y Tylwythion Teg →

I'R IAITH GYMRAEG.

MOR gain yw'r Gymraeg union—ei geiriau
A gyrraedd y galon;
E sai'r bendefiges hon,
Tra gwelir haul tro gwiwlon.

Iaith gymwys odiaeth Gomer—a'i hachos
Ddaw'n uchel ryw amser;
Yng Nghaerludd er budd daw'n bêr
Baenes i chware i banier.

Y dewrion Frython o fryd—mawreddog,
Ymroddwn yn unfryd;
Na rifer yn fyrr hefyd,
Un trwy Lundain gain i gyd.

Gwylied oll o un galon—a ddylem,
I ddala'n hiaith wiwlon;
Cadwer a mawr hardder hon,
Yn oes oesoedd rhag Saeson.

Er bod ymhell o wlad ein tadau,
Ei chlau fronnydd a'i huchel fryniau,
Eto anwyli ni yw tonau
Hwylus a thyner lais ei thannau,
A chael heb ffael i'w chofthau—yr hen iaith,
A hyfrydwaith ei harferiadau.

Prysured yr amser y delo iaith Gomer,
Yn Fannon ddisgleirber mewn llonder i'r llys;
O'r Senedd ei seiniau a lanwo'n ddifylchau
Holl gonglau a rhannau yr Ynys.

Iaith araul, a'r iaith orau,—iaith gudeg;
Iaith gadarn ei seiliau;
Iaith fy nhud, iaith fy nhadau,
Iaith bêr oll, iaith i barhau.

Iaith burach, gryfach na'r Gryw,—iaith anwyl,
Iaith hyna'n bod heddyw;
Cadarn a didranc ydyw,
Iaith fu, sydd, ac a fydd fyw.

Y Gymraeg, digymar yw—iaith hydrefn
A iaith ddidranc ydyw;
Hon fu, sydd, ac a fydd fyw
Er estron a'i fawr ystryw.