Lewsyn yr Heliwr (nofel)/Y Ddwy Gyfeilles

Lewsyn yr Heliwr (nofel)

gan Lewis Davies (Lewis Glyn Cynon)

XI.—Y DDWY GYFEILLES

WEDI eu hymweliad â'r Sgweier, teimlai y ddwy ferch, er yn drist iawn, eu bod wedi cael agoriad llygad ar fyd na wyddent ddim am dano cyn hynny, er ei fod yn eu hymyl. Ac oni bae am eu teimlad dwfn a'u hymgolliad llwyr yn eu neges, buasai parlwr Bodwigiad yn destun siarad a syndod iddynt am ddiwrnodau. Y fath ddodrefn, y fath addurniadau, y fath bopeth i apelio at enethod oedd yn edrych ymlaen at drefnu tŷ iddynt eu hunain rywbryd.

"Onid oedd yr hen ŵr yn fonheddig ei ffordd?" ebe un wrth y llall," a meddyliwch am dano yn gorchymyn gwin inni yn union fel pe buasem yn Mrs. Wynter neu Miss Rhys! Welsoch chi y dŵr yn ei lygad, Beti, pan oedd e' 'n sôn am Lewsyn? Yr oedd yn ei garu er 'i holl ffyrdd gwyllt, fi wna'n llw. Pwy wêd wrthom ni ar ol hyn taw hen ŵr swrth, câs, y w y Sgweier? Welsoch chi un mwy tyner 'rioed? A meddyl'wch am dano'n gofyn i ni'n dwy fynd i Gaerdydd, Beti! Ma'n rhaid inni fynd, deued a ddêl! Yn unpeth, ni awn i ddangos fod gan Lewsyn, druan, rai a ddwêd air drosto o flaen y byd. Mae digon yn 'i gondemnio hyd 'n ôd y rhai oedd yn ddigon parod i gydbrancio âg e', pryd oedd e'n fflwsh 'm Modiced. A dyna chi beth arall hefyd, Beti, y mae'r Sgweier wedi rhoi'r compliment o ofyn inni'i hunan i ddod. Ni awn o barch iddo fe, taw dim arall. Charwn i byth eto golli 'i feddwl da o honon ni."

"Ond, Mari, beth wêd 'y mrodyr?"

"Tyt! y'ch brodyr yn wir! Ddwetsoch chi ddim wrthy' nhw?"

"Naddo! 'Rodd gormod o ofan arno i wneud." "Wel, dwedwch wrthy' nhw heno, 'n eno dyn! Rhowch wybod iddy' nhw y stori i gyd, am 'n wilia â'r Sgweier, a'i ofyniad pendant ynte am i ni ddod gyda Gruff. Fe fentra boddlona nhw wedyn ar unwaith. Nid pob un sy a chymint o ffermydd ar 'i law i'w rhentu, cofiwch!"

"Dewch, Beti, towlwch yr hen ofan dwl 'na o'wrtho chi! Welais i ddim ohono fe genny' chi yng Ngwern Pawl, dim o'r fath beth. A chofiwch fod bywyd Lewsyn yn y dafol. 'Dwy' i ddim yn credu y gallwn ni wneud rhyw lawer drosto, mae'n wir, ond mae gen i ffydd fawr yn y Sgweier, a chi glywsoch beth 'wetws e'. Ond ar wahan i bopeth arall, bydd 'n gweld yno yn 'chydig o gysur i'n hen ffrind pan fo'r byd i gyd yn troi ei gefn arno."

"A chofiwch beth arall, 'd yw e' 'i hunan ddim yn gwybod, fel y gwyddom ni, fod y Sgweier yn gymint cyfaill iddo. Rhaid inni fynd, Beti fach! Rhaid yn wir!"

"Beth gawn ni wisgo, ferch? Fe ddof i a'm hen ŵn du dy' Sul wrth gwrs, 'does dim arall gen i werth idd 'i weld, gwaetha'r modd. Dyna be sy o fod yn ferch i ffermwr oedd yn well ganddo 'i ddiod na'i stock. Dyn helpo nhad, mae e 'n dad i fi trw'r cwbwl, a mae 'i yfed e' wedi bod yn ddigon o felltith iddo fe 'i hunan heb idd 'i ferch ei bardduo fel hyn yn 'i gefen. Ond am danoch chi, Beti, chi yw 'tifeddes Hendrebolon. Chi ddewch chi yn y'ch ' paish a betgwn,' neu chi ddylsech ddod, ta beth, waith mae nhw'n yn y'ch taro i'r dim, a fe glywais Lewsyn ei hun yn gweyd yn y Mabsant diwetha ond un, nad oedd neb yno'n ffit i ddala cannwyll i chi pan wisgoch chi nhw am y tro cynta'."

"A chan na alla i edrych 'y ngore yng Nghaerdydd, bydd ar y'ch llaw chi i wneud i fyny droson ni'n dwy. Cofiwch ddweyd wrth y'ch brodyr heno, a gwetwch yn ddishtaw bach wrth Gruff hefyd am beidio dishgwl arno i yn oes oesoedd os na llyngiff e' chi i ddod! Nos da."