Nansi'r Dditectif/Yng Ngafael Lladron

← Mewn Perygl

Nansi'r Dditectif gan Owain Llew Rowlands

Ymwared →

PENNOD XIV
YNG NGAFAEL LLADRON

YR oedd Nansi yn dechrau poeni ynghylch pethau. Methai'n lân â chael esgus digonol i fyned o'r gwersyll. Am ddeuddydd ar ôl anffawd y cwch ymrodd i weithrediadau'r gwersyll, er ceisio lleddfu ei phryder, a disgwyl yr un pryd y caffai oleuni ar bethau. Er ei holl flinder methai â chysgu wrth feddwl am y cynllun hwn a'r cynllun arall. Erbyn bore'r trydydd dydd, rhwng egnion y dydd a choll cwsg y nos edrychai Nansi yn bur wahanol i'w chyflwr arferol.

"O, Nansi," ebe Rona'n bryderus, "yr ydych yn edrych fel lliain, mae eich wyneb mor llwyd.'

"Wir," atebai Nansi, "ofnaf y bydd raid i mi ddychwelyd adref. Ni allaf byth ddal wythnos arall yma.

Ar ôl borefwyd teimlai ychydig yn fwy bywiog ei hysbryd, ond credai y byddai ganddi reswm digonol yn awr i ymadael. Aeth Rona gyda hi at Miss Richards. Yr oedd gwedd gwelw Nansi yn ddigon i'r arweinyddes weled mai gartref oedd ei lle. Trefnwyd felly iddi ymadael ar unwaith, ac yr oedd Rona i'w hebrwng i Benllyn.

Tra'r oedd hyn wrth fodd calon Nansi nid oedd yn hollol fodlon. Gofidiai orfod twyllo yr arweinyddes a'i ffrind pennaf. Gofynnodd iddi ei hun yn onest drwy pa ffordd y gorweddai ei dyletswydd, pa un ai glynu wrth y gwersyll yntau gadael i Besi a Glenys, Abigail a'r hen lanciau gymryd eu siawns.

Ffarweliodd Nansi a Rona wrth y 'bus. Bu bron i Nansi ddweud y cwbl wrth ei ffrind, ond rywfodd deuai cyngor ei mam yn fyw i'w chof. "Cei rywbeth am ei chau ond ni chei ddim am ei hagor."

Yr oedd wedi cynllunio popeth yn ei meddwl. Byddai'r 'bus yn mynd heibio pen arall y llyn o fewn rhyw filltir a hanner. Penderfynodd Nansi adael y 'bus yn y lle agosaf a cherdded i fyny yn ôl at yr hafotai.

Daeth y cerdded â'r gwrid yn ôl i'w gruddiau. Er y teimlai braidd yn euog o dwyllo ei chyfeillion yn y gwersyll ni allai lai na chwerthin, yn foddhaus am lwyddiant ei chynllun. Yr oedd wedi llwyddo i adael y gwersyll heb ddeffro yr un amheuaeth ynghylch ei pherwyl.

Fel y nesai at y byngalo, cyflymai curiad ei chalon wrth feddwl ei bod ar fin cael gweled y cloc. Teimlai'n sicr, unwaith y caffai ato, na fyddai fawr drafferth iddi gael gafael ar y dyddlyfr. Pasiodd amryw hafotai, rhai â phobl ynddynt ac eraill ynghau.

"Gobeithio y gwelaf y gŵr sy'n edrych ar ôl y lle," meddyliai Nansi.

Yr oedd erbyn hyn wedi cyrraedd hyd at yr hafoty. Sylwai fod y drws yn agored ac amlwg fod rhywun o'i gwmpas. "Un ai maent wedi cyrraedd yma neu mae rhywun wrthi'n paratoi ar eu cyfer," meddai wrth ei hun.

Nesaodd yn ochelgar a chyrhaeddodd y drws heb ganfod neb. Curodd, ond ni chafodd ateb. Mentrodd i mewn i'r ystafell gyntaf yn ddiwahodd. Yr oedd popeth mewn anhrefn, y dodrefn yn blith drafflith. Dyfalai Nansi beth allasai hyn fod. Edrychai'r lle yn debycach i fel pe bai rhywun yn mudo oddi yno nag i le yn cael ei baratoi ar gyfer ymwelwyr.

"Tybed mai lladron sydd yma, liw dydd fel hyn? Tybed imi eu dychryn ymaith am eiliad neu ddau?"

Yr oedd wedi darllen fwy nag unwaith am achosion o ladrad o hafotai fel hyn yn absenoldeb y meddianwyr, ac am foment safodd Nansi â rhyw ias oer o ofn yn rhedeg drosti. Tybed a oedd llygad lleidr arni y funud hon o gongl yr ystafell? Tybed ei fod yn paratoi i neidio arni o'i guddfan? Arswydai Nansi wrth feddwl beth allsai ddigwydd iddi.

Ond daeth ei gwroldeb naturiol i'w chymorth eto. Yr oedd popeth mor ddistaw. Bu bron iddi a rhoddi i mewn i'w hofnau a rhuthro'n bendramwnwgl allan o'r bwthyn. Adfeddiannodd ei hun, ac yn araf enillodd ei nerf yn ôl.

Sylweddolodd fod y lle wedi ei ddodrefnu'n well na'r cyffredin. Nid dodrefn tlawd oedd yno. Yr oedd yno helfa ardderchog i ladron. Dechreuodd Nansi symud o gwmpas. Tybed oedd y cloc yno o hyd?

Nid cynt y daeth y cloc i'w meddwl nag y gwelodd ef. Yr oedd yn union fel y disgrifid ef gan Abigail Owen. Ond yr oedd llygaid y llew yn llonydd. Nid oedd y cloc yn mynd.

Aeth ato i'w archwilio. Agorodd ei ddrws a theimlodd tufewn i'w gâs. Nid oedd olwg o'r dyddlyfr. Ai tybed fod rhywun arall wedi clywed amdano, ac mai hyn oedd yr eglurhad am yr anhrefn? Neu tybed a oedd y dyddlyfr wedi ei golli wrth symud y cloc? Cofiai fod yn rhaid tynnu cloc wyth niwrnod oddi wrth ei gilydd cyn y gellid ei symud fel rheol. Hawdd felly fuasai i'r llyfr syrthio allan heb i neb sylwi.

Safodd Nansi'n syn yn edrych ar y cloc a'i siom bron a'i llethu. Yr oedd ei dagrau ar fin treiglo i lawr ei gruddiau.

"Gresyn na fedret siarad," meddai wrtho'n uchel.

Atseiniodd sŵn ei llais drwy'r tŷ gwag mor uchel fel y neidiodd Nansi yn ei hesgidiau. Daeth ias newydd drosti unwaith yn rhagor, ac ni allai gael ymwared â'r meddwl nad oedd rhywun yn ei gwylio.

"Nid oes yma ddim i'w ofni," meddai i gysuro ei hun drachefn.

Edrychodd o amgylch yn fwy gofalus. Methai beidio casglu nad lladrad fu yn y bwthyn. Os felly gorau po gyntaf iddi hithau ymadael. Rhoddodd un tro o gwmpas yr ystafell cyn mynd allan. Wrth fynd heibio'r ffenestr at y drws daeth ei chalon i'w gwddf mewn braw. oedd dyn trwm yr olwg arno yn cerdded i fyny at y tŷ a'i gap wedi ei dynnu i lawr dros ei lygaid. Dywedai rhywbeth wrth Nansi nad y gofalwr ydoedd ac yn ddiymdroi chwiliodd am le i ymguddio. Ehedodd i un o'r ystafelloedd cysgu. A chyn gynted ag y gwnaeth hynny sylweddolodd ei bod yn gwneuthur peth ffôl. Nid oedd dihangfa iddi oddi yno ond drwy'r drws ac yr oedd fel llygoden mewn trap.

Yr oedd yn rhy ddiweddar i ddychwelyd i'r ystafell fyw a cheisio ymguddio yno, gan fod y dieithryn erbyn hyn ar ei gwarthaf. Yr oedd wedi dod i mewn i'r tŷ. Cymerodd llygaid Nansi yr holl ystafell wely i mewn ar un edrychiad. Gwelai gwpwrdd yn y mur. Agorodd ei ddrws yn frysiog a rhoddodd ochenaid o ollyngdod pan ganfu ei fod yn wâg, ac fod ynddo ddigon o le iddi ymguddio. Neidiodd i mewn iddo a chauodd y drws yn ddistaw arni ei hun, gan adael agen denau iddi gael awyr a gweld ychydig o'r ystafell. Yr oedd y drws yn union o flaen yr agen.

Daeth y dyn i mewn i'r ystafell wely ar ei union. Am foment ofnai Nansi ei fod wedi ei gweled. Suddodd ei chalon wrth ei weled yn sefyll yn y drws. Yn ddiarwybod iddo yr oedd Nansi yn edrych yn syth i'w lygaid. Ond toc crwydrai ei lygaid o gylch yr ystafell, a chan na edrychai ar unrhyw beth yn fwy manwl na'i gilydd curai calon Nansi'n esmwythach.

Yr

Nid lle cyfforddus oedd y cwpwrdd fel cuddfan. oedd yn dywyll a llaith ac yn llawn hoelion. Yr oedd arogl llwydni anhyfryd ynddo, ac yr oedd rhuthr Nansi wedi deffro'r llwch trwchus. Teimlai angen anioddefol i disian.

"Os tisiaf, mae ar ben arnaf," ebe wrthi ei hun, fe wyddant nad cath sydd yma.

Teimlodd o'i chwmpas â'i llaw yn y tywyllwch. Daeth i gyffyrddiad â hoelen. Ymhellach ymlaen disgynnodd ei llaw ar rywbeth llyfn blewog a bu bron iddi a rhoddi ysgrech. Magodd ddigon o wroldeb i afael ynddo drachefn ac yr oedd yn ddiolchgar na ddarfu iddi weiddi, pan ganfu mai hen ffyr ydoedd.

"Yn bryfed i gyd, mae'n siwr," meddai, "yr wyf yn sicr o disian yn y munud."

Daliodd ei llaw ar ei genau a disgwyliai'n bryderus am y ffrwydriad. Ac yn sydyn daeth i'w chof gyngor un o'r genethod yn yr ysgol rhag tisian. Pwysodd â'i bys ar ei gwefl uchaf pan oedd ar fin tisian ac yn araf ciliodd yr awydd.

Meiddiodd Nansi gymryd cip arall drwy gil y drws, a chynhyddwyd ei phenbleth fod dau ddyn arall wedi ymuno â'r cyntaf. Ni hoffai Nansi olwg yr un o'r tri. Wynebau hagr oedd iddynt oll. Yr oedd yn amlwg mai'r cyntaf oedd yr arweinydd arnynt.

"Dipyn yn gyflym o'i chwmpas," clywai Nansi ef yn eglur. "Y mae amryw o bethau gwerthfawr allwn droi yn arian yma eto. Ewch â'r canhwyllbrennau pres yna, a'r darluniau yna ar y mur i'r modur ar darawiad."

Yr oedd yn amlwg na weithiai'r ddau ddyn yn ddigon cyflym.

"Os mewn cymaint brys," meddai un ohonynt yn swta, "paham na fuasech yn dyfod â'r modur yn nes i'r tŷ?"

"Ie," ebe'r ail, "yn lle bod rhywun yn ein gweled o'r ffordd."

Gwyliai Nansi hwynt yn amyneddgar yn symud popeth o werth o'r ystafell. Nid oedd wiw iddi symud na llaw na throed. O'r diwedd nid oedd dim o werth yn aros.

Trodd yr arweinydd i ddilyn ei gymdeithion. Ond ar y rhiniog trodd drachefn i gael cip olaf ar yr ystafell rhag ofn fod rhywbeth o werth wedi ei adael. A'r foment honno daeth eisiau tisian ar Nansi drachefn. Yr oedd yn rhy ddiweddar yn pwyso ei bys ar ei gwefl, a bu bron iddi a syrthio allan o'r cwpwrdd. Rhoddodd y fath glec fel y neidiodd y dyn fel pe wedi ei saethu.

Ar amrantiad yr oedd y lleidr wrth ddrws y cwpwrdd, a thynnodd ef yn llydan agored. Neidiodd yn ôl wrth weled Nansi, ond y foment nesaf yr oedd wedi cydio ynddi ac wedi ei llusgo allan i'r ystafell.

"Yn wir," meddai yn wawdlyd, pan welodd mai geneth ieuanc ydoedd. "Pa fusnes sydd gennych chwi yn y cwpwrdd yna?"

"Chwilio am ofalwr y tŷ hwn oeddwn," atebai Nansi'n grynedig.

"Chwilio am y gofalwr mewn lle fel yna?" Codai wyneb bygythiol y lleidr ofn ar Nansi.

"Clywais sŵn rhywun yn dyfod," meddai yn gloff, "ac yr oedd arnaf gymaint o ofn fel yr euthum i'r cwpwrdd i ymguddio.

"Wel, ni fuoch chwi erioed mor anffodus, fy ngeneth i," meddai'r gŵr yn frochus. "Beth glywsoch chwi o'r cwpwrdd yna?" Cyn iddi ateb, ychwanegai'n chwyrn, "Dyma'r tro olaf y rhowch chwi eich bys ym mrwes neb."

Gwyddai Nansi nad bygythio'n ofer oedd yr adyn. Yr oedd ei olwg yn ddigon iddi. Wrth sylweddoli ei pherygl taniodd ei hysbryd i wynebu'r gwaethaf. Ymwrolodd ac atebodd,

"Ni chlywais fawr ddim, ond gwelais ddigon i wybod mai lleidr drwg ydych, ac os caf y cyfle gellwch fentro y bydd yr heddlu yn gwybod yr oll a fedraf ddweud wrthynt."

"Ie, os ceir cyfle, fy ngeneth i, os ceir cyfle," a chwarddodd y lleidr yn frwnt wrtho'i hun. "Efallai y caret yr un fraint â'r gofalwr ffôl?"

"Beth a wnaethoch â'r gofalwr?" gofynnai Nansi yn ddewr.

"Cei wybod rhyw dro, hwyrach." Daliai'r dyn yn dynn yn ei harddyrnau. Er troi a throsi ni allai Nansi ymysgwyd yn rhydd oddi wrtho.

"Waeth i ti heb a gwingo," meddai, ac am foment trodd ei wyneb hagr oddi wrthi at y drws. Gwnaeth Nansi un ymdrech fawr i dorri'n rhydd. Am eiliad llaciodd ei afael a rhuthrodd Nansi am y drws. Ond yr oedd ei hymdrech yn ofer. Gyda gwaedd a naid gafaelodd y dyn ynddi drachefn a daliodd hi'n dynn yn erbyn y mur.

"Felly," ysgyrnygai, "rhoddaf di mewn lle na elli gripio."

Llusgodd hi yn ôl i'r cwpwrdd. Bwriodd hi i mewn, a chauodd y drws yn glep arni. Clywai Nansi'r allwedd yn troi yn y clo.

"Cei aros yna i lwgu, fy merch, cyn yr egyr neb iti," ebe'r adyn brwnt yn sarrug.

Clywai Nansi sŵn ei draed yn gadael y tŷ a distawrwydd llethol yn disgyn arno unwaith yn rhagor.