Prif Feirdd Eifionydd/Dinistr Jerusalem

← Awdl y Flwyddyn

Prif Feirdd Eifionydd gan Edward David Rowlands

Cywydd ymweliad â Llangybi

Dinistr Jerusalem.

AF yn awr i fan eirian,—golygaf
O glogwyn eglurlan,
Nes gweld yr holl ddinas gàn,
Y celloedd mewn ac allan.

Ierusalem fawr islaw im' fydd—gain
Ar gynnar foreuddydd;
Ei chywrain byrth a'i chaerydd
I'w gweld oll mewn goleu dydd.

Ond O! alar o'u dilyn,
O! 'r wylo hallt ar ol hyn.

Gosteg.

Holl anian fyddo'n llonydd,
Na seinied edn nos na dydd;
Distawed na chwythed chwa,
Ac ust! eigion, gostega!
Na fo'n dod fyny i dir
Eildon o'r Môr Canoldir;
Iorddonen heb dwrdd ennyd,
Gosteg! yn fwyndeg drwy fyd,
Na fo dim yn rhwystr imi,
Na llais trwm i'm llestair i.
Rhagwelaf drwy argoelion.
Na saif yr hardd ddinas hon
Am hiroes yn ei mawredd:
Adfeilia gwaela ei gwedd.

Galanas.

Trwy'r ddinas, galanas wna'r gelynion,
A gorwygant yn anhrugarogion;
Lladdant, agorant fabanod gwirion;
Ow! rwygaw, gwae rwyfaw y gwyryfon;
Aniddanawl hen ddynion—a bwyant,
Hwy ni arbedant mwy nâ'r abwydion.
Swn aniddig sy yn y neuaddau,
I drist fynwes pwy les wna palasau?
Traidd galar trwodd i giliau—gwychion
Holl dai y mawrion, er lled eu muriau.

Nychir y glew gan newyn,
Ac O! daw haint gyda hyn;
Dyna ysa'r dinaswyr,
Hwy ânt i'r bedd mewn tro byr;
Bonedd a gwreng yn trengi,
Gweiniaid a'u llygaid yn lli.

Y pennaf lueddwyr, O! pan floeddiant,
Acw'r gelltydd a'r creigiau a holltant;
Ereill gan loesion yn waelion wylant,
Eu hanadi, a'u gallu, a'u hoedl gollant:

Y Deml a gwympa.

Gan boen a chur, gwn, byw ni chânt,—angau,
Er gwae ugeiniau, dyrr eu gogoniant.
Ys anwar filwyr sy yn rhyfela,
Enillant, taniant gastell Antonia;
Y gampus Deml a gwympa—cyn pen hir;
Ac O! malurir gem o liw eira.
Wele, drwy wyll belydr allan—fflamol
A si anaturiol ail swn taran:
Mirain Deml Moria'n dân—try'n ulw—
Trwst hon clyw acw'r trawstiau'n clecian!
Yr adeiladaeth ddygir i dlodi,
Be bae cywreiniach bob cwrr o honi;
Tewynion treiddiawl tân a ânt trwyddi;
Chwyda o'i mynwes ei choed a'i meini;
Uthr uchel oedd, eithr chwâl hi—try'n llwch,
A drych o dristwch yw edrych drosti.
Fflamau angherddol yn unol enynnant,
Diameu y lwyswych Deml a ysant;
Y dorau eurog ynghyda'r ariant,
Y blodau addurn, a'r cwbl a doddant,
Wâg annedd ddiogoniant!—gyda bloedd
Hyll bwyir miloedd lle bu rhoi moliant.

Llithrig yw'r palmant llathrwyn,
Môr gwaed ar y marmor gwyn.

Golygfa drist.

Meirwon sy lle bu'r muriau—rhai waedant,
Ddrewedig domennau;
Nid wyddir bod neuaddau
Neu byrth erioed yn y bau.

Darfu'r aberthau am byth,
Dir, o gof yn dragyfyth.
Wylofus gweld y Lefiaid
Yn feirw yn y lludw a'r llaid.
Plaid y Rhufeiniaid o'r fan
Ar hynt oll droant allan:

Ah! wylaf ac âf o'i gwydd,
Hi nodaf yn anedwydd;
Distryw a barn ddaeth arni,
Er gwae tost gorwygwyd hi.