Tan yr Enfys/Siôn a Siân

← Ymadawiad Arthur

Tan yr Enfys gan D J Lewis Jenkins

Breuddwyd Brenda

Siôn a Siân.^[1]

CYMERIADAU: Siôn, Siân, ac Un o'r Tylwyth Teg

GOLYGFA: Y llwyfan i fod yn debig i'r tŷ tywydd. Siôn i sefyll tu mewn, a Siân tu allan, a'r ddau mor syth ag sydd bosibl, nes dod un o'r Tylwyth Teg i dorri ar y swyn

Siôn: Sut ydych chwi 'nawr, Siân?

Siân: O, 'rwyfi'n reit dda, diolch, ond mi garwn pe byddai'r tywydd yn newid ychydig, fel y gallwn ddod i mewn am dro.

Siôn: Yn wir, y mae n debig iawn i law. (Yn dal ei law allan.) Clywais ddiferyn ar fy llaw. Ydyw, y mae'n mynd i fwrw.

Siân: Siôn bach, cofiwch agor eich 'brela. Nid wyf am i chwi gael gwynegon.

[Y ddau yn symud-Siân i mewn, a Siôn allan—mor debig i'r tŷ tywydd ag sydd bosibl.]

Siôn: Y mae'n dda cael newid am ychydig. Siân: Ydyw, 'nghariad i. Ond 'rwyf i wedi blino'n lân ar fyw fel yma.

Siôn: 'Rwyf innau hefyd. Wyddoch chwi, Siân, y mae deng mlynedd wedi mynd heibio er pan ddigwyddodd hyn.

Siân: Onid ydyw yn beth creulon dros ben—deng mlynedd heb gael cipolwg ar eich annwyl briod.

Siôn: Ie, Siân fach, mor agos ac eto mor bell. Pa mor hir y pery y gosb hon?

Siân: Nid wy'n gwybod, ond arnom ni yr oedd y bai. Fe ffraesom yn o arw, onid do?

Siôn: Do, Siân fach, ond sicr ein bod wedi ein cosbi ddigon erbyn hyn.

Siân: Pe bae'r Tylwyth Teg ond gwybod pa mor heddychol yr ydym yn awr, 'rwy'n siwr y caem ddod yn rhydd.

[Un o'r Tylwyth Teg â chlogyn amdani yn dod i mewn ac yn gwrando.]

Siôn: Dim ond inni feddwl: 'roeddym ni'n ffôl dros ben.

Siân (yn chwerthin): A ydych chwi'n cofio'r pethau bach y ffraesom yn eu cylch? A ydych chwi'n cofio fel yr oeddwn yn eich poeni am wisgo'ch het ar gam? O, fe roddwn lawer am gael un golwg fach arnoch ynddi 'nawr.

Siôn: Ie, a ydych chwi'n cofio'r bara menyn? (Yn dorcalonnus): Rhaid i mi ei dorri ef fy hun yn awr.

Siân: Sut y mae'r tywydd 'nawr?

Siôn: Go wael, Siân fach. (Yn edrych i'r ochr, ac yn gweld un o'r Tylwyth Teg.) Helo! A garech chwi ddod tan y 'brela rhag y glaw?

Un o'r Tylwyth Teg: Fe'r ydych yn garedig iawn, ond y mae gennyf glogyn da, diolch.

Siân: Gyda phwy yr ydych yn siarad, Siôn?

Siôn: Merch ifanc lân, hawddgar.

Siân: O 'n wir.

[Y Tylwyth Teg yn cerdded tuag at ochr Siân, ac yn edrych i mewn.]

Siân (yn gwenu): Dewch i mewn.

Un o'r Tylwyth Teg: Mi eisteddaf ar y fainc fan yma. Y mae'r glaw yn peidio.

[Yn eistedd. Siôn a Siân yn symud eto.]

Siân: Siôn a Siân ym ni. Tebig i chwi glywed lawer gwaith amdanom ni.

Un o'r Tylwyth Teg: O do, yr ydych mor hapus ac mor annwyl y naill i'r llall fel bod pobl yn dweyd, "Mor hapus a Siôn a Siân."

Siôn: Eithaf gwir, ond nid fel yna y bu hi'n wastad. Cawsom ein cosbi am ffraeo, ac yn awr y mae Siân yn wastad i mewn pan fyddaf innau allan, ac allan pan fyddaf innau i mewn, yn ôl fel bo'r tywydd.

Siân: Cosb greulon ofnadwy yw, ac yr ydym wedi blino'n lân arni.

Un o'r Tylwyth Teg (yn gwenu): O'r ddau fach annwyl!

Siân: Y mae'n galed ofnadwy. Nid ydym wedi gweld y naill y llall am ddeng mlynedd.

Un o'r Tylwyth Teg (yn taflu'r clogyn i ffwrdd: Siôn a Siân yn edrych arni gyda syndod): Un o'r Tylwyth Teg ydwyf innau. Fy neges yma heddiw ydyw eich gollwng yn rhydd. Pan darawo'r cloc ddeuddeg chwi fyddwch yn rhydd.

Siôn a Siân: Yn rhydd! yn rhydd!

Un o'r Tylwyth Teg: Ie, ond ar un amod.

Siôn a Siân: O! 'n wir, beth yw?

Un o'r Tylwyth Teg: Os byddwch byw am awr o amser heb yr un gair croes, chwi gewch aros yn rhydd am byth; ond os ffraewch-wel, "un, dau, tri-ac yn ol â chwi."

Siôn a Siân: Ffraeo'n wir-byth mwy.

Un o'r Tylwyth Teg: Mi gawn weld. (Y cloc yn taro deuddeg.) Deuddeg o'r gloch. (Yn chwifio'i gwialen hud.) Siôn a Siân, mae'ch cosb ar ben. Deuwch yn rhydd unwaith eto. Ffarwel! Ond cofiwch-dim un gair croes. (Yn mynd allan. Siôn a Siân yn rhedeg i gofleidio a chusanu ei gilydd.)

Siân: O! Siôn bach annwyl, dyma ryddid. Byddwn yn hapus am byth yn awr.

Siôn: Byddwn, 'rwy'n siwr.

Siân (tan wenu): Siôn bach, mae'r hen het naill ochr eto.

Siôn: Pa bwys am hynny 'nawr?

Siân: Mae chwant dysglaid (cwpanaid) o dê arnaf. Beth pe byddem yn ei chael yn y fan hon?

Siôn: Ie'n wir. Rhaid i mi eich helpu.

[Yn symud y ford i'r canol, ac yn cario allan y llestri a'r bwyd-Siân yn torri'r bara menyn.]

Siân: Dyna hyfryd fydd cael pryd bach unwaith eto gyda'n gilydd.

Siôn: Ie'n wir. Nid wy'n meddwl i mi fwynhau yr un pryd yn ystod y deng mlynedd diwethaf gymaint â hwn.

Siân: Na minnau, 'chwaith. Wel, 'nawr, dyma bopeth yn barod.

[Yn eistedd i lawr ac yn arllwys y tê—y ddau'n bwyta.]

Siôn (yn cydio mewn tafell ac yn edrych trwy dwll yn ei chanol, ac yn gwenu): Wel, Siân fach, mae'r bara menyn yr un fath o hyd.

Siân: Wel, beth sy mater ar hwnyna, 'nawr?

Siôn: Chwi ddylech dreio torri'r dorth yn gymwys.

Siân (yn edrych i fyny): Chwi ddylech chwithau dreio gwisgo'ch het yn gymwys.

Siôn: O, 'n wir! Mi wisgaf i'r het fel y mynnaf.

Siân: Mi dorraf innau fara menyn fel y mynnaf innau.

Siôn: Siân, fe' rydych yn anghofio. Chwi fyddwch yn ffraeo cyn bo hir.

Siân: Nid wy'n anghofio dim, ac nid wy'n ffraeo dim. Yr unig beth a ddywedais i oedd y dylech wybod erbyn hyn sut i wisgo'ch het yn gymwys.

Siôn (yn codi): Wel, wel, 'does dim pleser byw yma; ni welais i 'rioed y fath fenyw bigog.

Siân (yn codi hefyd a'r ddau yn siarad tros y ford): Pigog, yn wir. Pwy sy'n bigog?

[Un o'r Tylwyth Teg yn dyfod i mewn yn ddistaw.]

Siôn: Chwi ffraeech ag angel.

Siân: 'Rwy'n sicr o un peth-eich bod chwi ymhell o fod yn angel.

Siôn: Dylaswn fod yn gwybod. Fe 'rydych yn dod o deulu o natur wyllt.

Siân: Mae fy nheulu i gystal a'ch teulu chwi, unrhyw awr o'r dydd.

Siôn: Y trueni yw nad oes gennych ddim llywodraeth ar eich tymer.

Siân: Y trueni yw i mi erioed briodi'r fath ddyn. Siôn: Y camsyniad mwyaf yn fy mywyd i oedd i mi erioed edrych arnoch chwi!

Un o'r Tylwyth Teg: Siôn a Siân! Siôn-a Siân!

[Y ddau'n sefyll fel pe wedi eu parlysu.]

Siôn a Siân: A gawn ni un cynnig bach eto? Dim ond un?

[Un o'r Tylwyth Teg yn siglo ei phen.]

Un o'r Tylwyth Teg: Na, ofnaf ei bod yn amhosib, o leiaf am ddeng mlynedd arall.

Siôn: A gawn ni ddweyd "Ffarwel"?

Un o'r Tylwyth Teg: Cewch, bid siwr.

Siôn a Siân: Ffarwel, f'annwyl gariad (yn cusanu).

Siân: Yr wyf yn clywed y gosb yn dod. Y mae rhywbeth yn tynnu.

Siôn: 'Rwyf innau hefyd.

[Y ddau yn graddol fynd yn ol i'w lle yn y tŷ tywydd.]

Siân: Siôn bach, mi dreiaf dorri'r bara menyn yn gymwys y tro nesaf.

Siôn (yn gosod ei het yn gymwys): Mi dreiaf innau gofio sut i wisgo fy het.

Un o'r Tylwyth Teg: Ac mewn deng mlynedd deuaf yn ol i'ch gollwng yn rhydd.

[LLEN.]

Nodiadau

1. Dyweder Shôn a Shân.