Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion/Hughes, Parch. David

← Hughes, Parch. William, Dinas Mawddwy

Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion gan Edward Davies (Iolo Meirion)

Jones, Hugh, Maesglasau →

HUGHES, Parch. DAVID, oedd bregethwr gyda'r Trefnyddion Calfinaidd yn Llanrwst, Sir Ddinbych. Ganwyd ef yn Ninas Mawddwy, Sir Feirionydd, yn y flwyddyn 1775. Bu ei rieni farw pan oedd ef yn ieuanc, o ganlyniad, arweiniodd rhagluniaeth ef dan ofal gŵr crefyddol, Mr. Humphrey Edwards, o'r Bala, dan olygiaeth yr hwn y dysgodd efe y gelfyddyd o alcan-ôf (tinman). Yn nheulu y gŵr da hwn y, cafodd flas ar foddion gras a darllen y Bibl; teimlodd ddylanwad y gwirionedd ar ei galon; mewn canlyniad, ymunodd â'r Trefnyddion Calfinaidd yn y Bala. Wedi. dyfod yn rhydd o'i egwyddor—wasanaeth, priododd ferch ei feistr, a symudodd i Lanrwst pan yn 19eg oed, a dechreuodd bregethu ymhen tair blynedd. Derbyniwyd ef yn rheolaidd i'r gymdeithasfa yn Nghaernarfon yn y flwyddyn 1799. Yr oedd ei ddoniau gweinidogaethol yn gymeradwy iawn gan y saint, ac yntau yn barchus gan y lliaws o'i frodyr. Yr oedd llawer o hynodion yn cydgyfarfod ynddo. Yr oedd o duedd tra ymofyngar a llafurus. Casglodd ystôr o wybodaeth gyffredinol, y fath na wneir ond anfynych o dan y fath anfanteision. Ychydig ymhlith y lleygion a feddai fwy o ddefnyddiau cymdeithas nag ef. Llanwai le mawr hefyd fel gwladwr, a rhoddid ymddiried cryf yn ei farn. Dewisid. ef yn fynych yn gyfryngwr rhwng pleidiau a fyddai mewn ymrafael, a llawer gwaith y llwyddodd i heddychu pleidiau gwrthwynebol. Teimlodd trigolion Llanrwst a'r gymydogaeth golled fawr ar ei ol fel gwladwr a dinesydd. Yr oedd yn rhagori o ran ei gymhwysder a'i ddefnyddioldeb yn y gymdeithas eglwysig; yr oedd ei sylwadau yn agos, a gallu ei gynghorion yn ddoeth, a'i rybuddion yn rymus. Collodd yr eglwys yn Llanrwst yuddo ef fugail cyfarwydd, brawd ffyddlon, a thad gofalus, a theimlwyd y golled am hir amser. Gorphenodd ei yrfa yn fuan, machludodd ei haul yn gynar ar y 25ain o Fawrth, 1817, yn 42 mlwydd oed. Claddwyd ef yn nghladdfa Capel Seion, yn Llanrwst. —(Geir. Byw., Aberdar.)