Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion/Hughes, Parch. William, Dinas Mawddwy

← Davies, John, D.D

Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion gan Edward Davies (Iolo Meirion)

Hughes, Parch. David →

HUGHES, Parch. WILLIAM, o Ddinas Mawddwy, hen weinidog parchus gyda'r Annibynwyr. Ganwyd ef yn Rhoscillbach, yn mhlwyf Llanystumdwy, Sir Gaernarfon, yn mis Mai, 1761. Derbyniwyd ef yn aelod yn Mhwllheli, pan ydoedd o gylch 20 oed, gan y Parch. Rees Harris; ac ymhen tua blwyddyn, anogwyd ef i ddechreu pregethu. Traddododd ei bregeth gyntaf yn capel newydd, Lleyn; ac wedi dechreu pregethu, treuliodd ychydig amser yn Llanuwchlyn, tan ofal addysgiadol y Parch. A. Tibbott, lle y cyrhaeddodd ychydig o elfenau addysg. Yn 1788, symudodd i Fangor i fod fel math o weinidog. Cyfarfu yno â. llawer o rwystrau. Yn 1789, ordeiniwyd ef mewn lle bychan o'r enw Caegwigin, ger Bangor. Bu yn llafurio yn Mangor a'r amgylchoedd, gyda diwydrwydd ac ymdrech mawr, hyd ddechreu 1797, pan y derbyniodd alwad i fyned a llafurio yn Ninas Mawddwy, a sefydlodd yno yn Mai. Parhaodd ei weinidogaeth yno am ysbaid 30 o flynyddau, yn ystod yr hwn amser y bu llwyddiant graddol a pharhaol ar yr eglwys. Ac adeiladwyd amryw gapelau. newyddion yn y cymydogaethau yn ystod ei weinidogaeth yno, a bu amryw o honynt o dan ei ofal fel gweinidog. Yr oedd Mr. Hughes yn bregethwr sylweddol ac ysgrythyrol, ac un a fu o fawr fendith i'w oes a'i genhedlaeth. Yr oedd hefyd yn fardd da yn yr arddull emynol, ac y mae aml emyn o'i waith mewn cryn fri yn ein canu cynulleidfaol—un o ba rai ydyw y penill tra adnabyddus hwnw, "Arglwydd, paid a gadael imi," &c., a chyfansoddodd amryw ganiadau duwiol—" Myfyrdod ar farwolaeth y Saint, a'u dedwyddwch yn y Nefoedd," yr hyn a achlysurwyd gan farwolaeth bachgen cu ac anwyl o'i eiddo. Ysgrifenodd Gofiant i'r Parch. Richard Tibbott:— "Coffadwriaeth am y Parch. Richard Tibbott, yr hwn a fu yn pregethu'r efengyl o gylch 60 mlynedd, ac a fu yn weinidog yn Llanbrynmair 35 mlynedd, &c.—Machynlleth, 1799. Yn 1790, priododd Mr. Hughes gyda Margaret, merch Ellis ac Ann Roberts, Tyn y ddol, ger y Bala. Bu iddynt ddeg o blant, tri o honynt a fu feirw yn eu babandod, ac y mae un o'r gweddill yn weinidog poblogaidd gyda'r un enwad, sef y Parch. Ellis Hughes, Penmain. Bu farw yn Rhagfyr 31, 1826.—(Gweler yn llawer helaethach yn Geir. Byw. Aberdar, a'r Geir. Byw. Lerpwl.)