PENNOD XII
Datgorfforiad y Senedd–Mr. Richard yn cael ei ethol drachefn dros Ferthyr–Y Senedd-dymor Eglwysig–Cyfarfod llongyfarchiadol i Mr. Richard–Ei daith eto i'r Cyfandir–Ei lafur amrywiol a'i areithiau–Ei ymweliad a'r Hague–Ei areithiau yn y Senedd–Yn Gadeirydd yr Undeb Cynulleidfaol–Ei areithiau.
Y mae G. Barnett Smith, yn ei Fywgraffiad o Mr. Gladstone, yn rhoi dwy bennod o hanes ei Weinyddiaeth o dan y pen,—"Oes euraidd Rhyddfrydiaeth," ac y mae y Parch. Griffith Ellis, M.A., yn ei lyfr, Bywyd a Gwaith W. E. Gladstone, yn defnyddio y geiriau canlynol,—
Pa Ryddfrydwr a all edrych ar y pedair blynedd hyn, 1869, 1870, 1871 a 1872, heb deimlo mai blynyddoedd gogoneddus oeddent." Pan ddaeth Mr. Richard adref oddiar y Cyfandir canfu, er hyn oll, fod Gweinyddiaeth Mr. Gladstone yn dechreu adfeilio, ac wedi y cyfan, mai "gwaith di-ddiolch ydyw dwyn i mewn ddiwygiadau ag y llefa y wlad am danynt."
(1874) Ar y 23ain o Ionawr, 1874, ac yn hollol
