Nansi'r Dditectif/Stori Ddiddorol

← Mewn Storm

Nansi'r Dditectif gan Owain Llew Rowlands

Y Ddwy Chwaer Eto →

PENNOD IV
STORI DDIDDOROL

"GWAETHYGU mae'r storm," ebe'r eneth. Aeth Nansi ar ei hôl at ddrws y sgubor, ac edrychodd allan ar y ddrycin. Dylifai'r glaw yn genlli', ac fel safai'r ddwy eneth yng nghysgod y drws, chwythai'r gwynt llaith i'w hwynebau.

"Gadewch i ni fynd yn ôl i le sych," meddai Nansi, dan chwerthin.

"Y mae'n oeri hefyd," ychwanegai'r eneth. "Gwn beth wnawn. Dowch i'r tŷ gyda mi. Bydd yn ddifyrrach o lawer yno. Mae'n siwr y pery'r storm am awr neu fwy na hynny."

"Na, nid wyf am achosi trafferth i chwi."

"Dim trafferth o gwbl. Faddeua Besi byth i mi os nad af â chwi i'r tŷ." Trodd at Nansi: "Anghofiais ddweud wrthych fy enw: Glenys Roberts ydwyf fi."

"Nansi Puw ydwyf finnau."

"Nid Nansi Puw, merch y cyfreithiwr o Drefaes?"

"Ie," ebe Nansi, a chryn syndod yn ei llais, "a ydych chwi'n adnabod fy nhad?"

"Na, ond gŵyr pawb yn iawn amdano ef," atebai'r eneth, gan dynnu ei chôt, "Rhowch hon trosoch."

"Yn wir, ni chymeraf eich cot," atebai Nansi. "Beth wnewch chwi eich hun am rywbeth drosoch rhag y glaw?" "Byddaf fi yn iawn gyda'r hen got yma sydd tu ôl i'r drws."

Gan brotestio rhoddodd Nansi'r got amdani a Russian boots am ei thraed. Edrychodd y ddwy eneth ar y naill a'r llall, a dechreuasant chwerthin yn galonnog. Caeasant ddrws yr ysgubor yn ofalus.

"Yn awr amdani: rhedwn nerth ein traed," meddai Glenys.

Ymaith â hwynt i ganol y glaw. Dyna fflach a tharan ddigon i'w dychryn, a'r awyr lawer yn oerach erbyn hyn.

"Daw cenllysg os oera lawer mwy," ebe Glenys, fel y cyrhaeddent ddrws y tŷ.

Tynasant eu hesgidiau a daethant i'r gegin gynnes, glyd, a daeth geneth ychydig yn hŷn na hwy atynt oddi wrth y tân.

"Besi, dyma ymwelydd â ni," ebe Glenys. "Miss Puw, dyma fy chwaer. Hi sy'n cadw'r teulu i fynd."

Ysgydwodd Besi law â Nansi'n galonnog, gan wenu'n garedig, geneth dal, olygus, gwallt du a llygaid tywyll. Casglai Nansi ei bod rhyw bedair blynedd yn hŷn na'i chwaer, Glenys. Wyneb caredig, llawn difrifwch, fel pe buasai wedi derbyn cyfrifoldeb pan yn ieuanc iawn.

Swynwyd Nansi gan groeso parod y chwiorydd, a theimlai yn hollol gartrefol yn eu cwmni ar unwaith.

"Yr ydych yn garedig iawn yn fy nerbyn fel hyn."

"Pleser yw i ni," ebe Besi; "anaml iawn y cawn y cyfle i weld genethod o'n hoed ni yma heb i ni fynd i Benyberem, ac anfynych iawn bydd hynny'n digwydd. Yr ydym yn falch iawn o'ch cael gyda ni am ychydig, Miss Puw."

"Nansi fydd pawb arall yn fy ngalw. Wnewch chwithau'r un modd?"

Yn fuan iawn yr oedd y tair geneth yn chwerthin ac yn siarad â'i gilydd fel hen gyfeillion. Gwyddai Nansi y byddai yn sicr o hoffi'r chwiorydd, ac yr oedd yn amlwg yr hoffent hwythau ei chwmni hithau.

Cyn hir tynnodd Besi gacen o'r popty.

"Mae hon yn barod," meddai, fel y tynnai'r gyllell yn lân ohoni, "nid oes eisiau ei gwylied ymhellach, felly awn i'r ystafell arall. Cewch brofi'r gacen cyn mynd adref, Nansi."

"Mae cacennau Besi'n werth eu bwyta," ebe Glenys. "Cogyddes wael iawn ydwyf fi. Gwell gennyf fod allan."

Aeth y tair drwodd i'r ystafell arall.

"Nid ydym am ddymuno drwg i chwi, Nansi," chwarddai Besi, "ond, yn wir, nid yw gwahaniaeth gennyf fi a Glenys pa mor hir y pery'r storm."

"Na finnau chwaith, os gallaf gyrraedd adref cyn y nos," atebai Nansi.

Er bod yr ystafell yn gynnes a chlyd, ychydig o ddodrefn oedd ynddi. Gorchuddid y llawr â matiau o waith llaw. Yr oedd yno soffa ac ychydig gadeiriau, bwrdd digon cyffredin a lle tân hen ffasiwn. Gwelodd Nansi bod y chwiorydd wedi ceisio gwneud eu cartref mor gysurus ag y medrent, er fod ôl tlodi ar y lle.

"A ydyw yn bosibl eich bod yn byw yma ar eich pennau eich hunain?" gofynnai Nansi.

"Y mae Besi a minnau wedi byw yma er pan fu farw ein tad, ddwy flynedd yn ôl. Bu mam farw ychydig cyn hynny," atebai Glenys, yn dawel.

"Sut yn y byd y medrwch gario ymlaen mewn fferm fel hon ar eich pennau eich hunain?"

"Nid yw'r fferm yn fawr iawn erbyn hyn," ebe Besi, "dim ond ychydig aceri."

"Mae Besi yn cael helpu gwniadwraig o Benyberem pan fydd gan honno ormod o waith, ac yr wyf finnau yn magu ieir," ebe Glenys.

"Ieir?" gofynnai Nansi. "Ydyw pethau felly yn talu?"

"Wel, dibynna hynny ar lawer o bethau. Nid yw'r farchnad cystal eleni ag arfer, ac y mae prisiau wyau yn isel. Ond yr wyf yn hoffi gweithio. Rhown rhywbeth yn y byd am stoc o White Leghorns.'

"Allan y mynn Glenys fod," ebe Besi. "Byddwn yn rhannu'r gwaith. Edrychaf fi ar ôl y tŷ; ond gwell ganddi hi wneud y gwaith y tu allan."

"Llwyddwn yn eithaf yn yr haf," ychwanegai Glenys, "a daw deupen llinyn ynghŷd yn weddol dda. Cawn lysiau o'r ardd a ffrwythau oddi ar y coed,-digon ar gyfair ein anghenion ein hunain. Ond caled iawn yw'r gaeaf. Wn i ddim sut y gwnawn y flwyddyn hon."

"Wedi llwyddo yr ydym hyd yn hyn," ebe Besi'n wrol, "ac fe wnawn yr un fath eleni eto.

Cododd o'i chadair, a chan droi at Nansi, meddai,

"Mae'n siwr nad oes unrhyw ddiddordeb i chwi yn ein helyntion ni. Mae'n wir ein bod yn dlawd, ond gallwn er hynny gynnig cwpanaid o dê i un ddieithr. Esgusodwch fi am funud neu ddau. Af i wneud un."

Bu bron i Nansi wrthod, ond llwyddodd i frathu ei thafod yn ddigon buan pan ddeallodd fod balchter yn perthyn i'r genethod, ac y buasai gwrthod eu caredigrwydd yn brifo eu teimladau.

"Hoffwn yn arw fedru eu helpu," meddyliai Nansi. "Efallai y gallaf berswadio Besi i weithio ar ffrog i mi."

Yn fuan daeth Besi i mewn â hambwrdd yn ei llaw, a lliain glân, gwyn fel eira, yn orchudd arno. Tywalltai dê ag urddas, fel pe'n ei dywallt i frenhines. Yr oedd cacen ar yr hambwrdd hefyd.

"Fûm i erioed yn bwyta gwell cacen," ebe Nansi toc, gan wenu'n galonnog.

"Byddai f'ewythr Joseff yn dweud nad oedd hafal i Besi am wneud cacen," meddai Glenys.

Yr oedd Nansi'n glust i gyd pan glywodd y gair Joseff. Tybed mai Joseff Dafis ydoedd? Pur annhebyg. Ac eto, cofiai i'w thad ddweud wrthi ychydig ddyddiau cynt bod dwy eneth tua Mur y Maen ddylasai fod yn ei ewyllys, ac nid oedd Mur y Maen ymhell o'r lle hwn. "Y mae'n werth gwneud ymholiad, beth bynnag,' meddyliai Nansi wrthi ei hun.

"Felly bu farw eich ewythr?" gofynnai, yn llawn cydymdeimlad.

"Nid oedd Joseff Dafis yn ewythr i ni mewn gwirionedd," ebe Besi, "ond hoffem ef yn fawr, ac edrychem arno bob amser fel perthynas i ni. Yr oedd yn byw wrth ein hymyl, pan oedd nhad a mam yn fyw.'

Aeth teimladau Besi'n drech na hi, a pharhaodd Glenys gyda'r hanes.

"Un o'r dynion anwylaf a welsoch erioed ydoedd.

Tybiai rhai mai un od a rhyfedd ydoedd, ond nid oedd ond eisiau cynefino â'i ffordd i weld sut un ydoedd. Bu'n dda iawn wrthym ni, a derbyniasom lawer o garedigrwydd oddi ar ei law. Buom yn gymdogion am flynyddoedd nes aeth i fyw at y Morusiaid yn Nhrefaes. Ar ôl hynny cyfnewidiodd pethau."

"Ond ni chartrefodd erioed yn iawn gyda'r Morusiaid," ychwanegai Besi. "Yr oeddynt yn angharedig wrtho, a byddai'n aml yn dianc yma'n llechwraidd am ychydig o gysur, oni fyddai, Glenys?"

"Byddai. Ac yn aml dywedai ein bod fel plant iddo. Ni byddai ball ar ei anrhegion inni; ond hoffem ef yn bennaf er ei fwyn ei hun,—nid er mwyn ei arian. Llawer gwaith y dywedodd y gofalai ef amdanom wedi marw ein rhieni. Cofiaf yn dda y tro olaf y gwelsom ef yn fyw. Dywedodd y byddai'n sicr o gofio amdanom yn ei ewyllys."

"Yr wyf yn siwr ei fod o ddifrif hefyd," meddai Besi, "ond ofnaf na chafodd gyfle i drefnu ei bethau felly. Y Morusiaid gafodd y cwbl ar ei ôl, a waeth i ni heb boeni ynghylch ei addewidion bellach." Ond ychwanegodd yn chwyrn, braidd: "Ond methaf yn lân â gweld ei bod yn deg i'r Morusiaid yna fyned â'r oll o'r eiddo a hwythau wedi gwneud cyn lleied iddo."

"Efallai y crybwyllir chwi yn yr ewyllys nas gellir ei chael," awgrymai Nansi'n ddistaw.

Edrychodd Besi a Glenys ar ei gilydd yn awgrymiadol. "Yn union beth dybiem ninnau," ebe Glenys. "Tybed ydyw'n bosibl gwneud rhywbeth yn y mater? Beth feddyliwch chwi, Nansi?"

"Wel," atebai Nansi'n ofalus, "dylasai'r Morusiaid wneuthur rhywbeth i chwi, o leiaf."

"Y Morusiaid?" chwarddai Glenys yn wawdlyd. "Ni fuasent hwy yn estyn ceiniog o'r eiddo i ni byth."

Am ysbaid bu'r tair yn trafod yn fywiog yr hen Joseff Dafis a'i ffyrdd digrif. Amlwg i Nansi bod y chwiorydd yn hoff iawn ohono.

Mor ddiddorol oedd y sgwrs fel na sylwodd y genethod fod y storm wedi tawelu. Pelydryn o heulwen drwy'r ffenestr a dynnodd eu sylw fod Natur eilwaith yn gwenu o'r tuallan. Cododd Nansi i fynd.

"Y mae eich stori wedi fy niddori yn fawr," meddai wrth y genethod, "feallai y medr fy nhad wneud rhywbeth drosoch."

"O, nid oeddym yn meddwl gofyn cymorth," ebe Besi. "Nis gwn sut y bu i ni ddweud cymaint wrthych."

"Yr wyf yn falch iawn i chwi wneud hynny, ac os medraf yr wyf am eich helpu. Os gofyn fy nhad i chwi ddod i'w swyddfa yn Nhrefaes, a ddeuwch chwi?"

"Wel, deuwn, mi dybiaf," addawai Besi, yn araf, "ond yr ydym wedi dweud y cwbl wrthych am yr ewyllys."

"Y mae fy nhad yn rhyfeddol am gael hyd i bethau," ebe Nansi.

"Y mae eich tad yn garedig yn meddwl amdanom o gwbl," ebe Glenys. "Byddem yn dra diolchgar pe bai bosibl iddo wneud rhywbeth o'n plaid. Ni ddymunem yr un ddimai nad yw iawn i ni ei chael; ond edrych yn debyg iawn y dylem fod wedi cael rhywbeth."

"Peidiwch gobeithio gormod hyd nes y siaradaf â'm tad," cynghorai Nansi, wrth fynd am y drws. "Beth bynnag a ellir, gellwch fod yn sicr y gwneir ef."