Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron/Marwnad Merch (Tudur Aled)

Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron
Y Cywyddau
gan Tudur Aled
Y Cywyddau

Marwnad Merch

TUDUR ALED

GWAE fi-cedwais gof cadarn-
Nad heddiw faut, oed dydd farn!
Dyn wyf a'r iâ dan 'i fron,
Ag a'i weli'n ei galon.

Am forwyn y mae f'araith,
Am hon, ni chae 'mhen ychwaith;
Mae olwyn f’oes mal yn fud,
Mae'n nos im, oni symud;
E ddamweiniodd im annawn,
Oni thry, i wneuthur iawn!

Y mae f’anap am feinir
Fal nad tew f’ôl yn y tir;

Olaf oed, o le, ydyw
A wnaf a merch yn fy myw,—
Mae Gwen, a fu yma, gynt?
Mae'r adar? ai meirw ydynt?
Ni mynnwn, am y wennol,
F’oes yn hwy, fis, yn ei hôl;
Ni'm dawr mwy od af i'r man—
Y bedw aeth o'r byd weithian;
Os marw bûn, oes mwy o'r byd?—
Mae'r haf wedi marw hefyd!

Hawdd im, wrth roi hawddamawr,
Gael gwlith o'r golwg i lawr;
Dwy afon am hon, o'm hais,
Dau alwyn doe, a wylais.

Ni byddwn awr hebddi'n iach,
Ni bu briddyn byw bruddach;
Gan na wn fyw Gwen yn faith,
Ni fynaswn fyw noswaith;
I'm pruddhau, fo’m parodd hyn
Heb rym y mab o'i rwymyn;
Ban euthum i'r boen eithaf
Heb wythen iach, beth a wnaf?—
Dyn a'i friw dan fwâu'r ais,
Dan y ddwyglwyd yn dduglais;
Mal y pren onn yw'r fron frau,
A'i chnwd o ucheneidiau;
Ias am hoeres, o'm hiraeth,
Mawr gryn, hyd fy mrig yr aeth;
Y mae anadl o'm mynwes,
Ai drwy'r pridd a'r derw a'r pres,

Ebwch hiraeth, beb chwarau,
A dorrai faen, ydyw'r fau ;
Ymrafaeliodd marfolaeth
Mor syn â phe 'marw a saeth.

Ymroi i'm cwymp o'i marw y’m caid,
Ymwahanu â'm henaid;
Mae eisiau merch a mis Mai,
Mae'n ei harch a'm anherchai ;
Eres im, oer ei symud,
Hi ddoe'n fyw, a heddyw'n fud!

Och finnau, o chaf einioes,
Na bai'n fyw yn niben f'oes;
Amodau, rhwymau oedd rhôm,
Eithr angau a aeth rhyngom!

Rhwymau'r awr, wedi rhoi 'mryd,
Nis cawn, nis cai o ennyd;
Ni chaf a fynnaf i fan,
Na chaf fyth, nychaf weithian;
A chan farw'r ferch yn forwyn,
I farw mi af er 'i mwyn!

Mwyaf gofal i'm calon
Y cawn fyw rhawg, gan farw hon;
Na roi Dduw im un o'r ddau-
Ai'n fyw'r fûn ai'n farw finnau,
Hi yn fyw o'i hiawn fywyd,
Neu na bawn innau'n y byd!