Y Lleian Lwyd/Pennod VI
| ← Pennod V | Y Lleian Lwyd gan Elizabeth Mary Jones (Moelona) |
Pennod VII → |
PENNOD VI
MAE'N debyg mai arwydd o dywydd sych i ddyfod oedd y niwl hwnnw, oherwydd drannoeth a thradwy caed hin fwyn, ddymunol, teilwng o fis Mehefin ar ei orau.
Ar y trydydd bore, dywedodd Mr. Owen ar frecwast: "Pwy garai ddod am bicnic allan i'r wlad heddiw? Beth wyt ti'n feddwl o hynny, Siwan Siriol?"
"O, ie, Nwncwl. Fe fydd yn hyfryd, ac yn dipyn o newid inni."
Yr oedd y lleill i gyd yr un mor eiddgar, ac addawodd hyd yn oed Mrs. Owen a Mrs. Sirrell ymuno â'r cwmni.
"Pa ffordd yr awn ni?" gofynnai Gwyn.
"A fyddwn ni reit yn y wlad?" holai Idwal.
"A yw hi i fod yn daith bell iawn? Nid ydym ni ein dwy mor ieuanc ag y buom," ebe Mrs. Sirrell.
"Wel, 'nawr," ebe Mr. Owen, "mae bws yn mynd oddi yma i Lan Rhyd am hanner awr wedi dau. Fel gawn ein cario yn hwnnw, a cherdded wedyn drwy heol fach gul nes dod allan yn un o gaeau Pen Sarn. Mae yno lwybr trwy ddau gae, a chaeau hyfryd ydynt, fel y cofi di, Ester. Gallwn gael ein tê yno a dychwelyd yr un ffordd, neu ddyfod allan i ben y bencydd draw a chael ein tê yno.'
Siaradai Mr. Owen yn ddiniwed ddigon, ond mewn gwirionedd bu Siwan ac yntau'n trefnu'r daith yn ofalus y prynhawn cynt, gan i Mr. Owen ei hun gael un gip ar y Lleian Lwyd y bore hwnnw. Ni wyddai neb am hynny ond Siwan. Dim ond am funud y gwelodd hi, ond yr un Lleian Lwyd ag a welsai Siwan ydoedd yn ddiamau. Felly aethai'r ddau ati i drefnu'r daith, a chymryd arnynt wrth y lleill nad oedd ganddynt unrhyw ddiben neilltuol mewn golwg. Yr oedd y ddau wedi penderfynu y mynnent weld pa beth bynnag oedd i'w weld yno, a chael datguddiad ar gyfrinach yr hen Glogwyn Du.
O'r braidd y medrai Siwan sefydlu ei meddwl ar hyfrydwch cysgodol y lôn gul a phrydferthwch yr amrywiaeth o flodau a dyfai ar ei chloddiau. Awyddai am fynd ymlaen, ymlaen, a cheisiai ei gorau guddio'r awydd hwnnw. Bu'n ddiwyd yn helpu Nansi i gasglu tusw mawr o flodau—blodau'r neidr, a blodau'r fadfall, sanau'r frân, sanau'r gwcw, rhedyn tyner, a dail ir y derw ieuainc. Yr oedd glesni'r caeau yn hyfryd i'r llygaid ar ôl glesni arall y môr, ac yr oedd y ddaear yn sych a chras i eistedd ac i ymrolio arni. Ni welent ddim o'r môr, ond clywent ei ru tu ôl iddynt. Mr. Owen yn unig, a Mrs. Sirrell efallai, a wyddai'n iawn pa le yr oeddynt. Rhwng y daith yn y bws ac ar hyd y lôn gul, a oedd dros filltir o hyd, gwnaethant hanner cylch, ac yr oeddynt yn awr tu ôl i'r clogwyn a wynebai ar Gesail y Graig. Os amheuodd Mrs. Sirrell fod rhywbeth yn y gwynt ni ddywedodd air.
Wedi gorffwys ysbaid cododd Mr. Owen a dywedyd: "Mae arna i eisiau tê; 'rwy'n cynnig ein bod i'w gael ar ben y banc yna. Mae golygfa ardderchog oddi yno."
"Eilio," ebe Siwan, a neidio ar ei thraed.
Ni wrthwynebodd neb, oherwydd teimlent y gwyddai Mr. Owen beth oedd orau iddynt.
Wedi'r te blasus, a'r ddwy fam yn rhoddi'r llestri a'r pethau eraill yn ôl yn y fasged, aeth y lleill i grwydro hyd at fin y clogwyni. Yr oedd y môr wedi gerwino'n sydyn. Yr oedd yn donnau gwynion drosto, a thrawai yn erbyn y clogwyni gyda thwrw rhyfedd. Yr oedd y gwylain hefyd am yr uchaf â'u sŵn. Hedent yn dyrfa wyllt i fyny ac i lawr uwch ben y clogwyni, ac ysgrechian yn groch fel petaent mewn dychryn mawr.
"Rwy'n siŵr bod nythod ar y graig fan draw. A gawn ni fynd i edrych?" bloeddiai Gwyn.
"Gofalwch chi nad ewch chi ddim i berygl," bloeddiai Mr. Owen yn ôl. "Mae'r graig yna'n serth iawn, ac y mae'r llanw yn dod i mewn yn gyflym."
"Fe ofala i am Idwal," meddai Gwyn, ac i ffwrdd a'r ddau. Aethant o'r golwg dros fin y graig.
"Dyma ni ar y Clogwyn Du, Siwan Siriol," ebe Mr. Owen. "Mynd i lawr yw'r pwnc nesaf. Synnwn i ddim na fedrwn i fynd i lawr yn y fan yma gyda gofal."
Rhoes Siwan gam neu ddau ymlaen er mwyn gweld a oedd lle gwell ar yr ochr arall. Yn sydyn, llithrodd ei dwy droed gyda'i gilydd, ac o flaen llygaid dychrynedig Nansi suddodd o'r golwg yn y ddaear. Yr oedd Mr. Owen eisoes o'r golwg ar ei lwybr peryglus, a Nansi yno ei hunan. Rhedodd ar garlam gwyllt yn ôl at ei mam a'i modryb, a braw lond ei gwedd.
"Mam," ebe hi. "O, mam! Mae Siwan w wedi i chladdu'n fyw!"
Gwasgodd y fam hi at ei chalon, ac wylodd y ddwy. Yr oedd Nansi wedi siarad! Aeth ei neges wyllt yn angof yn sŵn ei geiriau. Yr oedd Nansi wedi siarad!