Prif Feirdd Eifionydd/Y Bugail-fachgen a'r Blaidd

← Y Cranc a'i Fab

Prif Feirdd Eifionydd gan Edward David Rowlands

Yr Asyn a'r Colwyn →

Y Bugail-Fachgen a'r Blaidd.

'ROEDD bachgen o Fugail
Pur ddiriaid yn arail
Ei ddefaid yn ymyl y dreflan;
Fe waeddodd ryw ddiwrnod.
I borthi ei 'smaldod
A thuedd ystryw-ddrwg ei anian,
"Y Blaidd y Blaidd!
Mae'n llarpio'r praidd!"
Fe wnaeth y gelach diffaith
Hyn yma fwy nag unwaith
A phobol y pentref, heb ameu
Yn rhedeg gan gario pastynau,
A phigffyrch, a choesau pladuriau,
A 'stolion tri-throed a gefeiliau;
A cherrig a ffyn, a phob arfau,
A ddigwyddent wrth law.
Gan bryder a braw,
A'r gwragedd a'r plant yn ymguddio,
Gan arswyd i'r blaidd eu hysglyfio,
A'r hogyn mewn gwawd ac ysgafnder
Yn chwerthin i watwar eu pryder.
O'r diwedd cyn pen hir
Fe ddaeth y Blaidd yn wir,
Gan ruthro i'r ddiadell,
A'r bugail, heb un ddichell
Na rhith yn awr, yn gwaeddi
Mewn ofn a dychryn difri.

Yn uchel ei ddolef
Ar bobol y pentref
Fod y Blaidd mewn gwirionedd
Wedi dyfod o'r diwedd:
A hwythau'n tybied, er ei fynych floedd,
Mai cellwair, fel y gwnaethai gynt, yr oedd:
Ac heb gymeryd arnynt glywed mo'no
Dilynai pawb y gorchwyl ag oedd ganddo,
A'r Blaidd yn ddiwahardd yn para i larpio,
Ac yntau'n para o nerth ei ben i floeddio.
Wrth weld y Blaidd yn rhwygo'r wyn a'r defaid.
Dywedai wrtho'i hun, y Bugail diniwaid,
Ni choelir y celwyddog, hyn sydd glir,
Gan odid neb, er iddo ddweyd y gwir.